Romy Lamers: “Mijn betrokkenheid begon tijdens mijn promotieonderzoek naar het effect van keuzehulpen op de besluitvorming van patiënten met BPH. Ik zag hoe belangrijk het is dat patiënten goed geïnformeerd zijn om een keuze te maken die past bij hun situatie.
Op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) ontwikkelden we met collega’s de BPH keuzehulp, afgestemd op de behoeften van patiënten en zorgverleners. ZorgKeuzeLab was hierbij betrokken als ontwikkel- en implementatiepartner. De medische inhoud is gebaseerd op Nederlandse en Europese richtlijnen.”
“Ik zet de keuzehulp dagelijks in. Zodra er meerdere behandelopties zijn, reik ik de keuzehulp uit. Vaak gebeurt dit tussen twee consulten in, zodat patiënten thuis rustig de informatie kunnen doornemen. Hierdoor zijn ze beter voorbereid en verloopt het vervolgconsult efficiënter en persoonlijker.
Soms geef ik de keuzehulp pas later mee. Hierbij informeren we patiënten op voorhand over de verschillende keuzes. Vervolgens bellen patiënten zelf terug om hun keuze door te geven. Dit bespaart tijd zonder concessies aan de kwaliteit van zorg.”
“Patiënten komen beter voorbereid naar het gesprek. Ze stellen gerichte vragen en denken actief mee, wat leidt tot effectievere gesprekken. Ik merk dat veel van mijn patiënten een goed beeld hebben van de verschillende behandelmogelijkheden. Ze voelen zich zekerder over hun afwegingen en hun keuze. Dit vergroot hun gevoel van controle en autonomie.
In de keuzehulp lezen ze over mogelijke behandelingen, ook die niet in elk ziekenhuis worden aangeboden. De keuzehulp kan er dus ook voor zorgen dat er minder praktijkvariatie is.”
“Veel van mijn patiënten geven aan erg tevreden te zijn met de manier waarop de informatie is gepresenteerd. Ze begrijpen beter wat de verschillende behandelingen betekenen. Hierdoor voelen ze zich goed voorbereid op het gesprek waarin we samen de keuze maken.”
“De keuzehulp heeft een belangrijke rol gespeeld in het realiseren van samen beslissen. De keuzehulp maakt de patiënt een volwaardige gesprekspartner. Door hen vooraf goed te informeren, verschuift de focus in het consult van uitleg geven naar samen afwegen. Het keuzeproces wordt veel meer een samenwerking, waarbij ik als zorgverlener niet alleen mijn medische expertise deel, maar ook mijn patiënt help de juiste keuze te maken op basis van hun eigen voorkeuren en waarden.”
“De grootste uitdaging was om de keuzehulp op een efficiënte manier te integreren in het zorgproces. Aanvankelijk was er wat weerstand, vooral door onbekendheid met de tool. Maar door goede uitleg en training binnen het team verdween die snel. Nu wordt de keuzehulp veel ingezet.
Een ander belangrijk punt is de continue evaluatie van de keuzehulp, zodat deze up-to-date blijft. Bij updates van guidelines passen we de keuzehulp hierop aan. Ook nemen we feedback van patiënten en zorgverleners mee. Zo blijven we de keuzehulp verbeteren.
“Mijn advies zou zijn om de keuzehulp te omarmen als een waardevol instrument voor patiëntgerichte zorg. Het is belangrijk dat zorgverleners zich niet alleen verdiepen in de tool, maar ook in de filosofie achter samen beslissen. Het vraagt om een verschuiving in hoe we naar besluitvorming kijken: niet langer eenzijdig, maar samen met de patiënt. Zorg ervoor dat je de keuzehulp goed implementeert in je zorgproces en wees bereid om te investeren in training en feedback. Dit zijn de sleutels voor succes.”
“Ik zie keuzehulpen als een belangrijk onderdeel van de toekomst van de zorg, omdat ze ons in staat stellen om zorg echt gepersonaliseerd te maken. Patiënten zullen steeds meer centraal staan in hun zorgproces, en keuzehulpen kunnen ons helpen om hen daarbij te ondersteunen. De BPH-keuzehulp is hier een mooi voorbeeld van. We staan pas aan het begin van het benutten van de potentie van digitale tools in de zorg, en ik verwacht dat ze alleen maar belangrijker zullen worden in de komende jaren.”
Zowel de ervaringen van Romy Lamers als wetenschappelijk onderzoek bevestigen de effectiviteit van de BPH keuzehulp als waardevolle ondersteuning bij het samen beslissen. Patiënten zijn beter voorbereid, en zorgverleners kunnen sneller en gerichter aansluiten bij hun wensen. Dit leidt tot betere zorg én hogere tevredenheid.
Lees het wetenschappelijke artikel
van der Wijden FC, de Angst IB, Lamers RED, Cuypers M, de Vries M, van Melick HHE, de Beij JS, Oerlemans DJAJ, van de Beek K, Kil PJM. Effectiveness of a web-based treatment decision aid for men with lower urinary tract symptoms due to benign prostatic hyperplasia. BJU Int. 2019 Jul;124(1):124-133. doi: 10.1111/bju.14646. Epub 2019 Mar 4. PMID: 30589205.
De BPH keuzehulp is voor mannen met LUTS / BPH klachten. De keuzehulp ondersteunt bij de keuzes:
Ben je als uroloog of verpleegkundige geïnspireerd geraakt, en wil je de meerwaarde van deze keuzehulp zelf ervaren? Bij alle teams is het gebruik van de keuzehulp binnen 3 tot 6 maanden routine geworden.
Met onze aanpak en implementatiepakket maken we het ook jouw team zo makkelijk mogelijk! Neem contact op met Ellen Parent, of vraag een proefpakket aan.
Veel medisch specialisten zijn gewend om snel en doortastend te handelen. Niemand wil zijn of haar patiënten onnodig lang in onzekerheid laten. Ook tijdsdruk, volle spreekuren en de wens om overzicht te houden, spelen mee. Een time-out voelt dan soms als (onnodige) vertraging. Daarnaast zijn er begrijpelijke zorgen: wat als de patiënt in de tussentijd afhaakt? Wat als hij of zij juist méér onzeker wordt van het nadenken? Of de verkeerde informatie opzoekt op internet? Deze bezorgdheden zijn invoelbaar, maar niet altijd terecht.
Onderzoek toont aan dat patiënten die tijd krijgen om na te denken en gebruikmaken van keuzehulpen, bewuster kiezen. Ze voelen zich serieus genomen, zijn beter geïnformeerd en ervaren meer regie in hun zorgtraject. Dit heeft niet alleen een positief effect op de therapietrouw en de kwaliteit van leven, maar kan ook bijdragen aan lagere zorgkosten op de lange termijn.¹
Keuzehulpen helpen patiënten om hun opties beter te begrijpen, realistischere verwachtingen te vormen en keuzes te maken die passen bij hun persoonlijke waarden. In verschillende studies is aangetoond dat een kort moment van reflectie tussen de informatieverstrekking en de uiteindelijke besluitvorming, het keuzeproces ten goede komt. Patiënten waarderen dit 'pauze'-moment en ervaren achteraf minder spijt van hun keuze. Ook in de oncologische zorg is gebleken dat 'family time-outs' – waarin patiënt en naasten samen afwegingen op een rij zetten, zonder de arts erbij – leiden tot keuzes die beter afgestemd zijn op de persoonlijke situatie.²
Een keuzehulp ondersteunt deze tussenfase. Het is geen vervanging van het gesprek, maar een waardevolle aanvulling. De patiënt krijgt – thuis of samen met een naaste – overzicht van de opties, uitleg in begrijpelijke taal, en ruimte om persoonlijke voorkeuren te verkennen. Zo wordt de time-out geen lege stilte, maar een fase van voorbereiding. En het mooie is: veel medisch specialisten merken dat het vervolgconsult juist efficiënter en effectiever verloopt. Omdat de basis al is gelegd, kan het gesprek echt gaan over wat ertoe doet.
Een time-out kan betekenen dat er een extra afspraak nodig is, maar dit is geen tijdverlies. Uit onderzoek blijkt dat patiënten slechts 20 tot 60% van de informatie uit het eerste gesprek onthouden, zeker wanneer de boodschap emotioneel beladen is.³ En de helft van de rest wordt verkeerd herinnerd.⁵ Een extra consult of time-out draagt bij aan weloverwogen beslissingen die beter passen bij de voorkeuren van de patiënt.
Door ruimte te geven voor reflectie en het gesprek later voort te zetten, worden consulten effectiever. Het eerste gesprek kan korter en gerichter zijn, omdat er minder tijd nodig is om de patiënt te informeren over de verschillende opties. De patiënt heeft tijd om alles te laten bezinken, vragen te formuleren en eventueel met naasten te overleggen. Het vervolgconsult is daardoor concreter, efficiënter en levert keuzes die rust en duidelijkheid brengen. In plaats van herhaalconsulten vanwege twijfel of onduidelijkheid achteraf, kom je tot keuzes die rust en duidelijkheid bieden. Juist in een zorgsysteem onder druk is dit een investering in zowel kwaliteit als capaciteit.⁶
Het vraagt soms om net een andere manier van denken. Niet: “Ik weet wat medisch het beste is, laten we snel kiezen.” Maar: “Wat is voor jou belangrijk? Laten we samen kijken wat het beste past bij jouw leven.” Juist als de druk hoog is, lijkt het nemen van een time-out een luxe. Maar in werkelijkheid is het een voorwaarde voor passende zorg.
Samen beslissen draait namelijk niet alleen om medische keuzes, maar ook om de persoon achter die keuze. Het gaat over wat belangrijk is voor hun leven en welke impact de beslissing heeft op hun toekomst. Laten we die ruimte voor reflectie blijven geven, ook als het ongemakkelijk voelt. Juist op die momenten ontstaan de keuzes die echt betekenisvol zijn.
Ben je geïnspireerd geraakt en wil je in de praktijk ervaren hoe een time-out, ondersteund door een keuzehulp, het keuzeproces niet vertraagt – maar juist verdiept? We horen graag hoe we je kunnen helpen!
Ben je bestuurder, projectleider of programma manager en wil je breed draagvlak creëren voor samen beslissen in jouw ziekenhuis? Of ben jij zorgverlener en wil je ervaren hoe onze keuzehulpen ondersteunen bij samen beslissen?
Neem dan contact op met:
ellen@zorgkeuzelab.nl
Of je met regelmatig bewegen, gezonde voeding, goed slapen, ontspanning of sociale activiteiten aan de slag wilt, en welke aanpak daarvoor het meest passend is, verschilt per persoon. De keuzehulp informeert je over wat een gezonde leefstijl jou kan opleveren, en wat daarbij belangrijk is. Vervolgens helpt het je om na te denken over wat je wilt aanpassen aan je leefstijl, hoe je dat wilt doen en of je daarbij hulp nodig hebt. Zo helpt de keuzehulp mensen met parkinson(isme) om te kiezen waar zij mee aan de slag willen gaan en te
helpen een gezonde leefstijl vol te houden.
De keuzehulp ondersteunt mensen met parkinson(isme) in de vroege en midden fase van de ziekte, die graag willen weten wat een gezonde leefstijl betekent en aan de slag willen met het veranderen van hun leefstijl.
De parkinson verpleegkundige of verpleegkundig specialist nodigt mensen met parkinson uit om de keuzehulp te gebruiken. Zo weet je zeker dat er een moment is om samen vragen te bespreken en een persoonlijk plan te maken voor leefstijl-verandering.
Een jaar na de lancering van de keuzehulp zijn inmiddels 3 zorginstellingen gestart met implementatie van de keuzehulp: Bravis ziekenhuis, Jeroen Bosch Ziekenhuis en Punt voor Parkinson Twente. De ervaringen van patiënten en verpleegkundigen zijn heel positief. Beiden geven aan dat het prettig is om alle betrouwbare informatie over leefstijl overzichtelijk op één plek te hebben. Het helpt patiënten om na te denken wat zij willen dat er verbetert. Ook biedt het praktische handvatten om hier zelf mee aan de slag te gaan of gericht hulp te vragen.
Doet jouw zorginstelling nog niet mee, maar wil je wel graag aan de slag met de keuzehulp? Dan is deze ook publiek toegankelijk. Zie het kader onderin voor meer informatie.
Neurologen en verpleegkundigen krijgen vaak de vraag van mensen met parkinson: ‘Wat kan ik zelf doen?’. Zij vinden het heel fijn dat zij deze mensen nu de Leefstijl keuzehulp kunnen aanbieden. Dit geeft mensen met parkinson de regie om zelf aan de slag te gaan. Zo zet de keuzehulp aan tot nadenken over gewoontes en doelen. Als zorgverlener kun je nu alle betrouwbare informatie op een presenteerblaadje aanreiken en er in het volgende gesprek makkelijk op terugkomen.
Een patiënte die enkele jaren geleden de diagnose parkinson kreeg, kreeg onlangs de keuzehulp uitgereikt van haar parkinsonverpleegkundige in het Bravis zekenhuis. Zij ziet hier heel veel meerwaarde in, voor zichzelf én haar lotgenoten: “Het is mooi dat er zoveel duidelijke informatie op één plek is. Toen ik de diagnose kreeg was de keuzehulp er nog niet. Je krijgt dan veel informatie en is het een warboel in je hoofd. Ik heb veel zelf moeten opzoeken. Als ik de keuzehulp aan het begin van mijn diagnose had gekregen, had dat mij geholpen. Dan had ik meteen de goede informatie en tips over wat je kunt doen. Want daar denk je toch over na: wat kan ik doen, wat kan er beter?”
Michelle van der Laars, parkinsonverpleegkundige in het Bravis ziekenhuis: “De keuzehulp geeft parkinson patiënten betrouwbare informatie die ze nodig hebben over leefstijl. Alle leefstijldomeinen komen aan bod en de informatie is geclusterd per domein. Dat is heel fijn. Sommige patiënten gaan anders zelf zoeken en komen dan ook op sites die niet betrouwbaar zijn. De keuzehulp neemt ook vragen van patiënten weg. Deze hoeven ze dan niet meer met ons te bespreken.”
Ook horen we terug dat de keuzehulp concrete handvaten en tips geeft zodat mensen met parkinson in een eerste vervolggesprek al kunnen aangeven wat hun doelen om te veranderen zijn. Sommigen hebben al zelfstandig een plan opgesteld, anderen kunnen duidelijker aangeven waar ze graag hulp bij willen krijgen.
Een patiënte gaf ook aan: “In de keuzehulp neemt je puntsgewijs de leefstijldomeinen door. Zo wordt duidelijker of je iets aan je leefstijl wilt veranderen en wat dan. Ik ben aan de slag gegaan met mijn voeding. Voor mijn afspraak met de verpleegkundige heb ik nog eens mijn doelen in de keuzehulp nagekeken, of die nog hetzelfde waren. Het doel van mijn voeding had ik behaald. Maar over drie jaar heb ik misschien andere doelen.”
Michelle: “De keuzehulp helpt mensen om zelf na te gaan welke leefstijlverandering zij willen en of zij hier hulp bij willen. Samen kunnen we dan kijken welke hulp nodig is. Zo kwam ik er laatst met een patiënt op uit dat hulp van een ergotherapeut nodig was en kon ik de verwijzing regelen. Een andere patiënt hebben we kunnen helpen met slaapadvies vanuit ons Slaapcentrum. Er zijn ook mensen die het fijn vinden om de informatie te lezen, maar concluderen dat ze voor nu tevreden zijn met hun leefstijl.”
De keuzehulp is publiek toegankelijk. Zo kan de keuzehulp mensen met parkinson ondersteunen die de keuzehulp niet van hun verpleegkundige kunnen ontvangen. De keuzehulp is te vinden op de website van ParkinsonNL
Vraag een proefpakket aan of neem contact op met:
ellen@zorgkeuzelab.nl
De Parkinson leefstijl keuzehulp is een initiatief van ParkinsonNL en ontwikkeld in samenwerking met de Parkinson Vereniging en ParkinsonNet en ZorgKeuzeLab als ontwikkel- en implementatiepartner. Over de keuzehulp
Het uitreiken van de Prostaatkanker keuzehulp maakt inmiddels vast onderdeel uit van de routine. Saskia vertelt over het moment van uitreiken: “Silvie en ik delen de keuzehulp uit op het moment dat een patiënt voor een keuze staat over de te volgen behandeling. Tijdens het uitreiken geven we gelijk een toelichting over de keuzehulp.”
Silvie: “We leggen uit hoe de keuzehulp werkt, welke informatie ze er kunnen vinden en voor welke behandelingen ze in aanmerking komen. Ook de praktische zaken komen hierbij aan bod: hoe ze op de website komen en daar kunnen inloggen. We nemen de patiënt hierin echt aan de hand mee.”
Volgens Saskia is het belangrijk om binnen het team een verantwoordelijke te hebben voor het uitreiken van de keuzehulp: “Spreek goed af wie de keuzehulp meegeeft, zodat je niet van elkaar verwacht dat de ander het wel zal doen. Zelf hebben we dit zo logisch mogelijk ingedeeld: Wij zien de meeste patiënten en iedereen weet dat wij degenen zijn die het uitreiken. Dat werkt goed. We reiken hem in principe aan iedere patiënt uit. In het EPD hebben we ook een smart phrase opgenomen waarin het meegeven van de keuzehulp staat benoemd. In het begin een handig hulpmiddel, inmiddels zit het bij ons helemaal in de routine.”
In het Amphia ziekenhuis ervaren ze dat het gebruik van de keuzehulp bijdraagt aan het maken van de keuze. Silvie: “De keuzehulp heeft echt meerwaarde en is waardevol voor patiënten om te gebruiken. Het helpt patiënten om een verantwoorde beslissing te maken.”
Saskia: “De patiënten vinden het fijn om op een andere manier de informatie door te nemen. Ook de thuisomgeving kan hiermee goed op de hoogte worden gebracht over welke keuzes er zijn. Het is betrouwbare informatie als aanvulling op wat wij in de spreekkamer bespreken. Het biedt goede ondersteuning om erachter te komen welke optie het beste bij henzelf past.”
De keuzehulp wordt vaak als ‘huiswerk’ meegegeven. Silvie: “Zeker als patiënten voor zichzelf nog alle opties open hebben staan. Ik adviseer mijn patiënten altijd om een keer te gaan kijken en in te loggen in de online keuzehulp om te zien wat het brengt.”
Silvie: “We vragen altijd na of patiënten de keuzehulp hebben ingevuld. Zeker als iemand veel twijfels heeft, kan de keuzehulp diegene echt op weg helpen. Het zet de patiënt in de lead om goed na te denken wat het beste bij hem past. Sommige patiënten vinden het heel lastig om die keuze te maken. Die horen liever van hun zorgverlener: "Dit gaan we doen". Dit is een goed hulpmiddel om die keuze samen te kunnen maken. Het werken met de keuzehulp kost ook geen extra tijd. Het levert uiteindelijk juist tijd op, omdat mensen er thuis mee aan de gang kunnen.”
In de 6 jaar dat de Prostaatkanker keuzehulp wordt ingezet, merken ze in het Amphia ziekenhuis een verschil in de betrokkenheid van patiënten. Saskia: “Voor patiënten is er heel veel informatie beschikbaar. Google is een steeds grotere vriend van elke patiënt. Mensen zijn zich er veel bewuster van dat er keuzes zijn. Dat is echt een verschil met 5 jaar geleden. Ik verwacht dat samen beslissen alleen maar meer wordt. Patiënten zijn veel actiever betrokken bij het keuzeproces, dat maakt het gebruik van een keuzehulp juist nog belangrijker. Hiermee kunnen patiënten de behandelopties goed vergelijken en afwegen wat voor hén belangrijk is.”
De Prostaatkanker keuzehulp is voor mannen met laag en middelhoog risico gelokaliseerd prostaatcarcinoom, waarbij tenminste twee van de volgende behandelingen mogelijk zijn:
Ook is de keuzehulp geschikt voor mannen met hoog risico gelokaliseerd prostaatkanker die de keuze tussen opereren en bestraling hebben.
Ben je als uroloog, internist-oncoloog of verpleegkundige geïnspireerd geraakt, en wil je de meerwaarde van deze keuzehulp zelf ervaren? Bij alle teams is het gebruik van de keuzehulp binnen 3 tot 6 maanden routine geworden.
Met onze aanpak en implementatiepakket maken we het ook jouw team zo makkelijk mogelijk! Neem contact op met Sophie. of vraag een proefpakket aan.
