De verzakking keuzehulp voorziet patiënten van informatie. Het onderscheidt zich van een informatiefolder, doordat het hen ook helpt om aan de hand van stellingen op een rij te zetten wat zij belangrijk vinden, en zo stapsgewijs tot een goed geïnformeerde weloverwogen voorkeur te komen.
Het is belangrijk dat artsen zich bewust zijn van deze voordelen en daarom graag de keuzehulp willen gaan inzetten. En dat ook nieuwe teamleden dit meekrijgen, zodat patiënten op een uniforme manier geïnformeerd en begeleid worden door het hele team.
Daarnaast weten we uit onderzoek naar de implementatie van andere keuzehulpen dat het ook leidt tot patiënten die beter geïnformeerd zijn, meer betrokken zijn bij hun behandelkeuze en meer tevreden zijn over hun keuze.
Draagvlak bij alle teamleden is belangrijk om de implementatie te laten slagen. Stel in de voorbereidingsfase een implementatie-team samen, geef een presentatie over de toegevoegde waarde van de keuzehulp aan je team bijv. tijdens een teamoverleg en betrek het team bij het maken van afspraken over de implementatiedoelstelling.
Als het hele team enthousiast is, komt het vaak neer op het regelen van slimme logistiek die helpt om de keuzehulp onderdeel van de routine te maken. Hoe zorg je ervoor dat alle teamleden op het juiste moment aan de keuzehulp denken? Vaak kun je met slimme logistiek daar aan bijdragen, zoals ervoor zorgen dat in elke spreekkamer altijd een keuzehulp-uitreikblok ligt.
Zorg ervoor dat de uitreikblokken op elke spreekkamer aanwezig zijn. Dit werkt als een reminder. Bespreek wie dit wanneer gaat doen.
Als het team eenmaal enthousiast is, is op het juiste moment aan de keuzehulp denken vaak een van de belangrijkste drempels. Naast slimme logistiek is ook het blijvend op de agenda houden goed.
ZorgKeuzeLab stuurt in de opstartfase maandelijks een rapportage met actuele cijfers over het gebruik van de keuzehulp en handige tips voor de implementatie naar de betrokken zorgverleners. Zo zorg je ervoor dat iedereen op een prettige manier steeds weer even herinnerd wordt aan hoe de implementatie verloopt. Het biedt ook een mooie basis om in een teamoverleg te bespreken wat goed gaat, waar nog mogelijke drempels liggen en hoe je die als team kunt wegnemen.
Een nieuwe werkwijze is altijd wennen. Het helpt om in de opstartfase de keuzehulp terug te laten komen in het MDO, tijdens de overdracht en werkoverleggen. Deel ervaringen. Zo blijft het in het team 'on top of mind'.
Wilt u de keuzehulp ook eens uitproberen in uw praktijk? Vraag kosteloos het proefpakket aan.
Bent u al overtuigd en wilt u direct aan de slag? Met ons implementatiepakket komt de keuzehulp in 3 tot 9 maanden in de routine.
Voor de ontwikkeling is een werkgroep opgericht onder leiding van dr. Caroline Vos en drs. Marjan Stegeman. Deze werkgroep is verantwoordelijk voor de medische inhoud. De keuzehulp is goedgekeurd door de Nederlandse Vereniging voor Gynaecologie en Obstetrie en patiëntenvereniging Bekkenbodem4All.
“Ik denk dat we bij iedere patiënte die in aanmerking komt voor borstsparend nog bewuster benadrukken dat er een keuze is, ook al is de afwijking klein. We zien dat het gros van de patiënten al een voorkeur heeft. Ook dan geven we de keuzehulp mee, als naslagwerk. Het gebeurt zelden dat patiënten nog switchen naar een andere behandeling. Maar het doorlopen van de keuzehulp zorgt er wel voor dat patiënten beter voorbereid het gesprek aan gaan, beter geïnformeerd zijn en minder vragen hebben.” vertelt Miriam.
Sandra en Anita vullen aan: “Het werken met de keuzehulp is voor ons eigenlijk standaard geworden, het is echt onderdeel van onze werkwijze.”
Sandra: “In het MDO wordt door het mammateam besproken of een patiënt in aanmerking komt voor de keuzehulp. Zo ja, dan wordt dat genoteerd in het verslag van het MDO en de conclusie verschijnt ook in het EPD. Dat werkt direct als een reminder voor tijdens het consult met de chirurg. Meestal zijn we als verpleegkundig specialist aanwezig bij het gesprek. Mocht dit niet zo zijn, dan is de reminder handig voor de chirurg.”
Mirjam vertelt daarnaast: “De afgelopen jaren hebben we wel wat wisselingen gehad in het team. We hebben aan de nieuwe chirurgen steeds uitgelegd wat onze werkwijze is. Daar horen samen beslissen en de keuzehulp gewoonweg bij. Met een betrokken team en goede introductie van de werkwijze aan nieuwe teamleden hoeft het helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Ook kost het inzetten van de keuzehulp mij geen extra tijd. Ik kan heel kort uitleggen wat het doel is van keuzehulp en doe dat ook tijdens het consult.”
Sandra: “We leggen uit dat in het MDO besproken is, dat een patiënte in aanmerking kan komen voor een borstsparende behandeling. In het gesprek geven we altijd informatie over alle mogelijke behandelingen (ook amputatie met evt. reconstructie) en geven we aan dat de patiënte dus een keuze heeft. En dat dit ook mag en kan als de patiënte zich daar 'prettiger' bij voelt. Patiënten vragen geregeld ‘wat zou u doen?', maar daar doe ik nooit uitspraak over omdat het om een keuze van de patiënte zelf moet gaan”.
Miriam vult aan: “Het is niet alleen een kwestie van het uitreikvel meegeven. Ik wijs op het uitreikvel altijd even de link naar de website aan en benoem dat de patiënte een gebruikersnaam en wachtwoord moet invoeren. Ik benadruk ook dat deze inloggegevens uniek zijn en dat er verder niemand op de pagina kan komen. Het is je eigen pagina, je bepaalt zelf met wie je gegevens deelt. Ook leg ik uit dat het na het inloggen de keuzehulp heel gebruiksvriendelijk is en je stapsgewijs de informatie kunt lezen. Dat daarna stellingen volgen die je kunt beoordelen. Niet om te zeggen wat je moet doen, maar vooral om je te helpen bepalen wat voor jou de beste keuze is.”
Sandra en Anita: “En bij mensen bij wie we het als naslagwerk meegeven zeggen we: waarschijnlijk bevestigt het je in je keuze, en als dat niet zo is, laat het dan vooral aan ons weten.”
Miriam: “Wij maken altijd even tijd om onze nieuwe teamleden uitleg te geven over het doel en nut van de keuzehulp en leggen uit hoe het werkt. Het kan voor nieuwe teamleden even wennen zijn om ook bij een kleine afwijking uitleg te geven over de keuze borstamputatie. Maar als we toelichten dat het voor patiënten heel fijn is om een keuze te hebben en mee te beslissen hierover, begrijpen ze het ook heel goed en gaan ze daar in mee.”
Sandra: “Verder is het effectief om tijdens het MDO de keuzehulp aan de orde te stellen. Het is fijn als chirurg en verpleegkundig specialist samen het gesprek voeren. De chirurg bespreekt de keuze en de keuzehulp, en de verpleegkundig specialist geeft in het gesprek aanvullende uitleg over het gebruik van de keuzehulp."
Ook maken we nu voor start van de behandeling altijd een afspraak bij een radiotherapeut-oncoloog. Voor patiënten die twijfelen over bestraling in het kader van een borstsparende operatie, is dat heel prettig. Het extra gesprek neemt de twijfel vaak weg en zo weet de patiënte beter wat ze van de bestraling kan verwachten en kan dan beter een keuze maken."
Tot slot geeft Miriam aan: “Het is ook een kwestie van volhouden om de werkwijze eigen te maken. Alle begin is wennen, maar je zult merken dat Samen beslissen vanzelf een automatisme wordt en de keuzehulp is daarbij een heel goed hulpmiddel.”
De Borstkanker keuzehulp is voor vrouwen met mammacarcinoom:
De keuzehulp is bij 21 ziekenhuizen in gebruik. Al meer dan 3500 vrouwen gebruikten de keuzehulp en 82% daarvan is (zeer) tevreden. Ook is de keuzehulp openbaar toegankelijk via Borstkankervereniging Nederland.
Bij alle teams is het gebruik van de keuzehulp binnen 3 tot 6 maanden routine geworden. Met ons implementatiepakket maken we het uw team zo makkelijk mogelijk.
Wilt u de keuzehulp eerst uitproberen in uw praktijk? Vraag kosteloos het proefpakket aan.
De Borstkanker keuzehulp is een initiatief van het Maastricht UMC+ met ZorgKeuzeLab als ontwikkel- en implementatiepartner. De keuzehulp is goedgekeurd door patiëntenvereniging Borstkankervereniging Nederland.
Tijdens de lockdown gaat de zorg voor kankerpatiënten zoveel mogelijk door. Door corona zien we echter dat er minder kankerdiagnoses worden gesteld. Desondanks zijn er dagelijks oncologische patiënten en behandelaren die voor een behandelkeuze staan. Het is daarbij van essentieel belang dat patiënten en naasten betrokken worden bij de besluitvorming en samen met hun behandelaar weloverwogen de best passende behandeling kiezen.
In het proces van samen beslissen staat een goed gesprek over diagnose, mogelijke behandelingen en persoonlijke afwegingen centraal. In de praktijk is dat soms nog best een uitdaging gezien de beperkte tijd in de spreekkamer, emoties die de boventoon voeren waardoor het voor patiënten lastiger is om informatie te onthouden. Daar komt nu ook bij dat fysieke contactmomenten verder beperkt worden door de COVID-maatregelen.
Ervaring leert dat de implementatie van onze keuzehulpen in het zorgtraject samen beslissen bevordert:
Elke behandeling heeft vaak veel impact op de kwaliteit van leven. Wat de beste passende behandeling is, verschilt per patiënten en hangt mede af van wat voor hem of haar belangrijk is.
In onze keuzehulpen proberen we patiënten zo'n goed mogelijk beeld te geven wat ze kunnen verwachten van een behandeling en wat het voor hun kan betekenen. Ook helpen we patiënten op een rij te zetten wat voor hen belangrijke afwegingen zijn zodat ze tot een voorkeur kunnen komen.
Voor borstkanker, prostaatkanker, dikkedarmkanker, longkanker, eierstokkanker hebben we keuzehulpen ontwikkeld. Ben je benieuwd voor welke stadia deze keuzehulpen zijn en welke precieze keuzes deze ondersteunen? Bekijk onze keuzehulpen.
Bent u patiënt en wilt u een van onze keuzehulpen gebruiken? Ga dan naar het overzicht van onze keuzehulpen en klik op het icoontje van de keuzehulp.
Bent u zorgverlener en wilt u onze oncologische keuzehulpen inzetten in uw praktijk? Bekijk ons volledige aanbod. Lees ook hoe we samen kunnen zorgen voor structurele implementatie.
Is er voor uw aandachtsgebied nog geen keuzehulp? Bekijk hoe we deze samen kunnen ontwikkelen.
Wilt u een keuzehulp eens op proef uitproberen?
We hoefden ons zorgpad niet aan te passen. Bij ons was het al zo georganiseerd dat borstkanker patiënten binnen twee weken een extra gesprek hebben om de behandelkeuze met een Verpleegkundig specialist te bespreken. Daar paste de keuzehulp mooi binnen.
Ook hadden we als team al eerder met elkaar afgesproken dat ook al lijkt een borstsparende behandeling het meest logisch, de patiënte altijd zélf de keuze heeft. Dus als de patiënte aangeeft zich beter te voelen bij een amputatie, dat dat oké is.
We zijn hierbij ADRZ met een klein team. En we zijn goed op elkaar ingespeeld. We hebben vooraf alles goed met elkaar besproken, want het is belangrijk dat iedereen er achter staat en weet hoe ze kan bijdragen. Ook wordt een ieder er vooraf al bewust van 'hebben we genoeg aandacht voor de keuze?'.
Eigenlijk was in onze werkwijze Samen Beslissen al opgenomen, we misten alleen nog de keuzehulp!
Ja zeker. De keuze wordt nu nóg bewuster besproken. Terwijl we als team al veel aandacht hadden voor het betrekken van de patiënte bij de behandelkeuze. Voor de patiënte maakt het veel uit dat we benadrukken welke keuzes zij heeft. En ons team is meer alert om tijdens het gesprek in te gaan op de drijfveren van de patiënte.
Toegevoegde waarde is dat de patiënte nu vooraf al hele goede info krijgt over haar opties. De keuzehulp geeft inzicht in de mogelijkheden én de gevolgen voor de patiënte. En als ze al een voorkeur heeft, wordt deze vaak door de keuzehulp bekrachtigd.
Ook maken we vaker een extra afspraak bij het radiotherapeutisch centrum als de patiënte twijfelt over bestraling. Dat werkt heel goed. Het extra gesprek neemt de twijfel vaak weg en zo weet de patiënte beter wat ze van de bestraling kan verwachten.
Bespreek voor de aanvang met alle teamleden wat het werken met de keuzehulp in gaat houden. Betrek ook de doktersassistentes. We hebben voor de implementatie van de keuzehulp afgesproken dat zij er alert op zijn om de patiënten ná het consult te vragen of ze de keuzehulp hebben meegekregen. Als de chirurg of verpleegkundig specialist dat is vergeten, kunnen zij het alsnog navragen bij de behandelaar. Dat werkt ook goed als een extra geheugensteuntje!
Nadat je bent gestart, helpt het als bij het teamoverleg of poli-uitslag het uitreikblok als geheugensteun op tafel ligt. Dan weet je dat het een bespreekpunt is. Door er herhaaldelijk op terugkomen leer je ook van elkaar: wat gaat goed, wat kan beter.
De keuzehulp is bij 21 ziekenhuizen in gebruik. Al meer dan 3500 vrouwen gebruikten de keuzehulp en 82% daarvan is (zeer) tevreden. Ook is de keuzehulp openbaar toegankelijk via Borstkankervereniging Nederland.
Bij alle teams is het gebruik van de keuzehulp binnen 3 tot 6 maanden routine geworden. Met ons implementatiepakket maken we het uw team zo makkelijk mogelijk.
Wilt u de keuzehulp eerst uitproberen in uw praktijk? Vraag kosteloos het proefpakket aan.
De Borstkanker keuzehulp is een initiatief van het Maastricht UMC+ met ZorgKeuzeLab als ontwikkel- en implementatiepartner. De keuzehulp is goedgekeurd door patiëntenvereniging Borstkankervereniging Nederland.
