Stressincontinentie is een veel voorkomende klacht onder vrouwen, waarbij urineverlies optreedt bij onder andere inspanning, lachen, niezen. De belangrijkste behandelingen zijn bekkenfysiotherapie en een operatie waarbij een bandje geplaatst wordt onder de plasbuis. Beide opties hebben voor- en nadelen, die impact hebben op het dagelijks leven van de patiënt. Een keuzehulp helpt de patiënt haar afwegingen en voorkeur op een rijtje te zetten.
Er komt veel kijken bij het ontwikkelen van een landelijk gedragen keuzehulp. Samen met ZorgKeuzeLab hebben we 4 stappen doorlopen om de Stressincontinentie keuzehulp te ontwikkelen: een landelijke multidisciplinaire werkgroep samenstellen waarin alle stakeholders betrokken zijn, behoeftenonderzoek onder patiënten en zorgprofessionals, de keuzehulp ontwerpen en gebruikersonderzoek. Tijdens het ISPOG (International Society for Psychosomatic Obstetrics and Gynaecology) congres op 11 oktober vertelde ik hoe we met deze stappen tot een keuzehulp zijn gekomen die past in het zorgtraject.
Voor start ontwikkeling stelden we een multidisciplinaire onderzoeksgroep samen, bestaande uit uro-gynaecologen, uroloog, huisarts en een specialist op het gebied van onderzoek met keuzehulpen. Deze onderzoeksgroep werkte samen met ZorgKeuzeLab. Daarbij was ZorgKeuzeLab verantwoordelijk voor het faciliteren van het ontwikkeltraject en de onderzoeksgroep voor de medische inhoud.
De volgende stap was het in kaart brengen van de behoeftes van patiënten én zorgverleners. We hebben patiënten gevraagd naar hun ervaringen met het maken van een keuze voor behandeling bij urineverlies bij inspanning en over welke informatie zij in de keuzehulp wensen. Waar hebben patiënten extra ondersteuning nodig? En welke informatie vinden ze belangrijk bij het maken van de keuze?
Ook vroegen we huisartsen en specialisten wat ze willen weten van de patiënt om samen een keuze te kunnen maken. Daarnaast wilden we te weten komen welke factoren voor hen van belang zijn om de keuzehulp wel of niet te gebruiken.
De inzichten uit het behoefteonderzoek vormden de basis voor het ontwerpen van het uitreikvel, de keuzehulp en de samenvatting.
Artsen, fysiotherapeuten, patiënten en vertegenwoordigers van de patiëntenvereniging testten vervolgens of deze eerste versie gebruiksvriendelijk was en gaven suggesties voor verbeteringen. Met deze feedback hebben wij de puntjes op de i gezet en was de keuzehulp klaar om ingezet te worden.
Op dit moment wordt de Stressincontinentie keuzehulp getest in de DECISION studie. We verwachten aan te tonen dat gebruik van de keuzehulp zorgt voor het makkelijker maken van een keuze, meer kennis en minder spijt.
De Stressincontinentie keuzehulp is goedgekeurd door de wetenschappelijke verenigingen van gynaecologen (NVOG), urologen (NVU) en fysiotherapeuten (KNGF) én patiëntenvereniging Bekkenbodem4all.
De Stressincontinentie keuzehulp is een initiatief van het Radboudumc. ZorgKeuzeLab is de ontwikkel- en implementatiepartner.
Wil je graag op de hoogte blijven van de ontwikkeling van de Stressincontinentie keuzehulp? Hier kun je de keuzehulp alvast bekijken en je interesse aangeven.
Gerelateerde artikelen
Het uitreiken van een keuzehulp op zich is nog geen ‘samen beslissen’. Dat staat of valt met de motivatie en inzet van het team om de patiënt ook écht te betrekken bij de behandelkeuze. Zorg er voor dat iedereen in het team weet wat ‘samen beslissen’ is en iedereen hierachter staat. Ook is het belangrijk dat er draagvlak is voor de keuzehulp als tool.
Meer tips van het mammateam van het Reinier de Graaf Gasthuis hoe in recordtempo samen beslissen een goede gewoonte wordt.
Geef de keuzehulp een plek in het zorgtraject: wanneer is een goed moment om de keuzehulp uit te reiken? Wie reikt uit? Wie bespreekt de samenvatting uit de keuzehulp en maakt de uiteindelijke behandelkeuze met de patiënt? Maak hier met het team duidelijke afspraken over en zorg ook dat de logistiek in orde is.
Bij het urologieteam van Zuyderland is samen beslissen al jaren gesneden koek. Hoe doen ze dat?
Is de keuzehulp eenmaal in gebruik en goed in de routine, kan het voorkomen dat de aandacht een beetje verslapt. Wat kan helpen is om de keuzehulp tijdens de overdracht en werkoverleg te bespreken: reikt iedereen uit? Wat zijn de ervaringen met het gebruik? In onze periodieke rapportages houden we ook vinger aan de pols en zorgen we ervoor dat de keuzehulp meer op het netvlies komt bij iedereen.
Wat doet het mammateam van het Jeroen Bosch Ziekenhuis nog meer om de keuzehulp onder de aandacht te houden bij het team?
Een tip van zorgverleners, aan zorgverleners die we geregeld horen is: bekijk de keuzehulp zelf ook eens. Dan zie je waar je patiënten tegenaan kunnen lopen.
Het Maastricht UMC+ oncologieteam geeft deze tips mee vanuit hun jarenlange ervaring met samen beslissen.
Afgelopen kwartaal vierden we weer met veel teams dat de keuzehulp onderdeel van de routine is geworden. Een mooie prestatie, want een nieuwe gewoonte eigen maken gaat niet altijd vanzelf! We zijn dan ook trots op de ruim 90 teams in 37 ziekenhuizen die onze keuzehulpen inzetten als vast onderdeel van het zorgtraject.
Met onze keuzehulpen ondersteunen we 68 keuzes, zowel binnen als buiten de oncologie. Het implementatiepakket maakt het voor jou en je team zo makkelijk mogelijk!
Bekijk hier naar welke keuzehulpen je interesse uitgaat. Of neem contact op met Annette via annette@zorgkeuzelab.nl
Inmiddels werken al 19 mammateams in Nederlandse ziekenhuizen met deze keuzehulpen. Ze merken daarbij dat je tijdens het consult sneller tot de kern komt en daardoor meer de diepte in kan gaan. Dat maakt het gesprek effectiever en leidt tot verhoogde patiënttevredenheid.
De Borstkanker keuzehulp is voor vrouwen met vroegstadium borstkanker die de keuze hebben tussen een borstsparende behandeling of een volledige borstverwijdering.
Vrouwen die een volledige borstverwijdering ondergaan en de keuze hebben voor wel of (nog) geen borstreconstructie kunnen de Borstreconstructie keuzehulp gebruiken.
De Borstkanker en Borstreconstructie keuzehulpen helpen vrouwen hun afwegingen op een rij te zetten. Zo kunnen patiënt en zorgverlener samen een keuze maken die past bij de patiënt: samen beslissen dus.
De Borstkanker keuzehulp en Borstreconstructie keuzehulp worden al door 19 mammateams ingezet als vast onderdeel van het zorgtraject.
De toegevoegde waarde van onze keuzehulpen komt ook terug in het onderzoek van Ruben Vromans naar keuzehulpen voor patiënten met vroegstadium borstkanker. Onze keuzehulpen scoren daar als beste, omdat ze informatie op maat laten zien aan de patiënt, actief vragen naar de voorkeur van de patiënt en het maken van afwegingen ondersteunt.
Daarnaast ontwikkelen we onze keuzehulpen altijd met medisch partners en patiënten, waardoor de keuzehulpen in het zorgtraject passen en het maken van een passende keuze ondersteunen.
Lees ook 3 redenen om te kiezen voor samen beslissen met een ZorgKeuzeLab keuzehulp voor meer informatie.
Bij al onze teams is het gebruik van de Borstkanker keuzehulp binnen 3 tot 6 maanden routine geworden. Met ons implementatiepakket maken we het ook jouw team graag zo makkelijk mogelijk. Lees hier wat het implementatiepakket en abonnement inhoudt voor de Borstkanker en Borstreconstructie keuzehulp.
Met het proefpakket kun je de keuzehulp ook eerst vrijblijvend uitproberen. Vraag hier het proefpakket aan voor de Borstkanker en voor de Borstreconstructie keuzehulp.
Vanwege het succes van de Borstkanker en Borstreconstructie keuzehulp zijn we gestart met de ontwikkeling van twee borstkanker gerelateerde keuzehulpen voor:
Het personaliseren van de nacontrole, op initiatief van Santeon en in nauwe samenwerking met een landelijke werkgroep en Borstkanker Vereniging Nederland. De keuzehulp zal medio 2020 gereed zijn.
Patiënten met uitgezaaide borstkanker (palliatieve setting), op initiatief van het Maastricht UMC+.
Geef dan hier je interesse aan voor de Uitgezaaide borstkanker keuzehulp en de Borstkanker nacontrole keuzehulp.
De Dikkedarmkanker keuzehulp is voor patiënten met uitgezaaide dikkedarmkanker, voor wie er geen curatieve behandelopties meer zijn. Patiënten kunnen in deze situatie kiezen voor behandelingen met verschillende doelen, zoals het verminderen van de klachten, levensverlenging en behoud van kwaliteit van leven. Lotte Keikes: ‘Sommige van deze behandelingen hebben een gelijkwaardig effect maar verschillende bijwerkingen. In deze situatie is het belangrijk om een balans te vinden tussen levensverlenging en kwaliteit van leven. De keuzehulp helpt patiënten bij het betrekken bij de behandelkeuze."
Van juli 2016 tot met februari 2017 vond het implementatieonderzoek van de Dikkedarmkanker keuzehulp plaats in 11 ziekenhuizen in Nederland. Destijds gebruikten ruim 300 patiënten de keuzehulp onder begeleiding van oncologen. Ruim driekwart van de patiënten én oncologen waren tevreden of zeer tevreden over de keuzehulp. "Tegelijk zagen we ook dat implementatie van de keuzehulp niet vanzelf ging. Motivatie en aandacht om samen beslissen écht eigen te maken zijn essentieel voor succesvolle implementatie. Hierin zag je aanzienlijke verschillen tussen de teams."
Bezoekers van het congres reageerden positief op de presentatie van de keuzehulp tijdens het ESMO congres. De keuzehulp werd als mooie methode gezien om gedeelde besluitvorming (shared decision-making) te bevorderen tussen arts en patiënt. Nederland loopt voorop als het gaat om het stimuleren van samen beslissen. Met name de openheid over de behandelingsmogelijkheden en de objectieve informatie in begrijpelijke taal werden gewaardeerd. Ook is er interesse in een Engelstalige versie van de keuzehulp.
De keuzehulp in drie delen:
Keuzehulp uitreikvel: het uitreikvel ondersteunt de medisch oncoloog om de diagnose en behandelopties uit te leggen aan de patiënt. Op het uitreikvel staat een bondig overzicht van de behandelopties met de manier van toediening, behandelschema’s, impact op de conditie en bijwerkingen. De patiënt wordt uitgenodigd om mee te beslissen en gebruik te maken van de keuzehulp.
Online keuzehulp: patiënt kan thuis, eventueel met een naaste, gepersonaliseerde informatie over de diagnose en behandelopties nalezen. Vervolgens zet ze haar afwegingen en voorkeuren op een rij.
Keuzehulp samenvatting: patiënt neemt de samenvatting mee naar het vervolggesprek. De oncoloog of verpleegkundige ziet in één oogopslag de persoonlijke situatie, afwegingen en voorkeur van de patiënt. Ze kunnen mogelijke twijfels en vragen bespreken om samen de best passende behandeling te kiezen.
Heeft u vragen over het onderzoek? Neem dan contact op met Lotte Keikes via l.keikes@amsterdamumc.nl
Motivatie is essentieel voor succesvolle implementatie van keuzehulp
Inmiddels is de Dikkedarmkanker keuzehulp structureel in gebruik bij 15 ziekenhuizen en hebben meer dan 1700 patiënten de keuzehulp gebruikt. Wilt u de keuzehulp ook eens uitproberen in uw praktijk? Vraag kosteloos het proefpakket aan.
Bent u al overtuigd en wilt u direct aan de slag? Met ons implementatiepakket komt de keuzehulp in 3 tot 9 maanden in de routine.