Afgelopen zaterdag vond de 2e editie van "Meeting of Minds Kanker en Ouderen 2014" plaats in de Fabrique te Utrecht, georganiseerd door het KWF. Dit jaar was het thema van de dag: "Communicatie voor elkaar?", waar gedeelde besluitvorming uiteraard ook een belangrijk onderdeel vanuit maakt. De gastenlijst bestond met name uit zorgverleners en patiënten, maar gezien het thema was ook het ZorgKeuzeLab aanwezig bij deze inspirerende dag.
Directeur van het KWF, Michel Rudolphie, trapte de meeting af, met de urgentie van het probleem. In Nederland krijgen per jaar ongeveer 100.000 mensen de diagnose kanker. 60 procent daarvan is ouder dan 65 jaar, en 40 procent ouder dan 70. Toch weet de gezondheidszorg vaak niet goed wat gangbare therapieën tegen kanker voor uitwerking hebben op de oudere patiënt doordat het klinische onderzoek zich met name richt op mensen tussen de 30-55 jaar. Daarnaast vindt er bij oudere patiënten zowel vaak overbehandeling als onderbehandeling plaats.
Voorwaarden goede communicatie met de oudere kankerpatiënt
Zo gaf Franchette van den Berkmortel, internist-oncoloog bij het Atrium Ziekenhuis, aan dat de oudere patiënt versterkt worden alvorens ze kan participeren in de besluitvorming, door de juiste informatie te krijgen en ondersteuning bij inventarisatie wat kwaliteit van leven voor de patiënt inhoudt.
Ook was er een duidelijk pleidooi voor het vaststellen van de biologische leeftijd (cognitief vermogen, comorbiditeit, mobiliteit etc.) versus de kalenderleeftijd, van onder andere Monique Slee, internist ouderengeneeskunde bij het VUmc. Het is van groot belang om deze vast te stellen alvorens te de behandelopties te inventariseren.
Voor je echter een goed gesprek kan hebben, is het belangrijk dat de patiënt ook goed begrijpt wat de opties inhouden, maar hoe zorg je ervoor dat ondanks de verschillen in biologische leeftijd, economische achtergrond, de patiënt alle informatie goed begrijpt. Informatie op maat beschikbaar is daarin cruciaal.
Tot slot is er nog een cruciaal onderdeel die helaas minder vanzelfsprekend is dan je wellicht zou verwachten, een open houding van de zorgverlener die goed luistert naar wat de patiënt belangrijk vindt en hierover in gesprek gaat.
Vandaag vindt de feestelijke lancering plaats van de prostaatkanker keuzehulp, die patiënten en artsen gaat ondersteunen bij de keuze voor de juiste behandeling. Wij hebben de afgelopen maanden, in samenwerking met dr. Paul Kil, uroloog bij het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg en zijn team, hard gewerkt aan de ontwikkeling van de keuzehulp voor gelokaliseerd prostaatkanker.
Welke behandeling past het beste bij mij?
Voor prostaatkanker in een vroeg stadium zijn meestal meerdere gelijkwaardige behandelingen mogelijk: operatie, bestralen of afwachten met de behandeling. Het is voor patiënten moeilijk kiezen tussen deze behandelopties. Welke behandeling het beste is, hangt namelijk vaak af van de bijwerkingen van deze keuze. In deze keuzehulp worden patiënten ondersteund bij het benoemen wat zij belangrijk vinden, zodat hier rekening mee gehouden kan worden bij de behandelkeuze.
Uitreiking aan de ProstaatKankerStichting.nl
Het projectteam
Effect aantonen met wetenschappelijk onderzoek
Aan de implementatie van de keuzehulp is wetenschappelijk onderzoek gekoppeld. Romy Lamers, arts-onderzoeker bij de afdeling Urologie van het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg, en Maarten Cuypers, psycholoog-onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg, gaan de keuzehulp in achttien verschillende ziekenhuizen in gebruik nemen. Zij zullen onderzoeken of patiënten die de keuzehulp gebruiken uiteindelijk meer tevreden zijn over hun keuze.
Gebruiksvriendelijk platform voor patiënt en arts
Naast de prostaatkanker keuzehulp hebben wij ook een keuzehulp ontwikkeld voor beginnend Parkinson en gevorderd Parkinson beiden in samenwerking met het Radboud UMC. Met de prostaatkanker keuzehulp is nu derde keuzehulp toegevoegd aan ons platform. Ons doel is om zeer gebruiksvriendelijke keuzehulpen te ontwikkelen die zowel de patiënt als de arts ondersteunen. Het is daarom essentieel dat de keuzehulp past binnen het zorgpad. We zijn druk bezig om het platform verder uit te breiden naar andere ziekten.
Meer weten?
Heeft u naar aanleiding van het bovenstaande vragen? Neem dan contact op met:
Regina The, regina@zorgkeuzelab.nl, 06-24220053
Gerelateerde berichten
Het CBO organiseerde eind januari het congres “Samen Kiezen: beslist!" dat in het teken stond van hoe Gedeelde besluitvorming (‘Shared Decision Making’) in de praktijk kan worden toegepast. Aan het congres hebben ruim 160 deelnemers afkomstig uit de zorg (verpleegkundigen, huisartsen, specialisten, paramedici) en patiënten ervaringen uitgewisseld. Het ZorgKeuzeLab was ook aanwezig als sponsor van het event.
Het was een inspirerende dag met goede sprekers. Hieronder een kleine greep om een indruk te geven van de dag.
Van een richtlijn voor de gemiddelde patient naar een richtlijn op maat
Dagvoorzitter, Prof. dr. Job Kievit van het LUMC, kaartte in zijn openingspresentatie aan dat het probleem met oude richtlijnen zo zijn geschreven dat ze aangeven wat de beste optie is voor de gemiddelde patiënt. In de nieuwe richtlijnen wordt de preferentie van de patiënt meegenomen. Gedeelde besluitvorming is met name van toestemming als er meerdere preferentie gevoelige opties beschikbaar zijn, en bij afwegingen van kwaliteit versus kwantiteit van leven.
Patiënt centraal
Dr. Carina Hilders, Gyneacoloog, heeft presentatie gegeven met als titel 'Medisch specialist, samen met de patiënt beslissen', waarin ze aangeeft dat hoewel de houdbaarheid van de gezondheidszorg onder druk staat, door de innovatie komen steeds betere (en duurdere) technieken op de markt. Daarnaast veranderd de relatie tussen arts en patiënt, de huidige patiënt is vaak beter geïnformeerd. In deze omstigheden is het nog belangrijker is om de patiënt centraal te blijven stellen en je als arts af te vragen: wat wil de patiënt en wordt ze er echt beter van?
Er is behoefte aan heel veel keuzehulpen om huisartsen te ondersteunen
De presentatie van Chris Rietmeijer, huisarts, onderwijsontwikkelaar VUMC ging over gedeelde besluitvorming in de huisartspraktijk. In zijn presentatie illusteert hij hoe eenvoudige besluiten in de huisartspraktijk van labje en fotootje, eenvoudige therapieën: medicatie en fysiotherapie, verwijzingen, complexe chronische zorg, levenseinde, preventie vaak veel meer omhanden hebben dan in eerste instantie lijkt. Hoewel hier bij uitstek behoefte is aan gedeelde besluitvorming gebeurd het naar zijn zeggen nog veel te weinig. Waarom?
Volgens hem is naast vaardigheden, attitude en randvoorwaarden (waaronder meer tijd per consult) een behoefte aan heel veel keuzehulpen om dit proces bij de huisartsen te ondersteunen.
De aanpak naar gedeelde besluitvorming start al buiten de spreekkamer
Oncologieverpleegkundige Corine Nierop-van Baalen van het Diaconessenhuis Leiden deelde haar ervaringen in een presentatie over gedeelde besluitvorming bij palliatieve zorg. Haar pleidooi is: Luister naar het verhaal van de ander, leer patiënt goed kennen, vraag wat hij / zij belangrijk vindt, help de patiënt om te begrijpen wat de betekenis van (be)handeling voor hem/haar en de naaste heeft. De aanpak richting gedeelde besluitvorming start al buiten de spreekkamer: eigenlijk moet de patiënt al redelijk beslagen te ijs in de spreekkamer komen. En richting de arts, bespreek eerst wat belangrijk is voor de patiënt:
Er is een duidelijke trend zichtbaar dat de patiënt steeds meer eigen regie wil en kan nemen in de spreekkamer en mee wil beslissen over welke behandeling het beste aansluit bij de voorkeuren en wensen van de patiënt. Het thema van het congres sluit hier bij aan: Hoe kan ‘Shared Decision Making’ in de praktijk kan worden toegepast? Omdat het ZorgKeuzeLab dit thema onderschrijft, sponsoren wij dit event.
Het congres wordt georganiseerd door het CBO en vindt plaats op donderdag 30 januari.
Ervaringen delen: beslist!
Wij nodigen zorgverleners en patiënten graag uit om tijdens het congres ervaringen met ons uit te wisselen door langs te komen bij onze stand op de informatiemarkt.
Wij horen graag:
• Hoe kijkt u tegen Shared Decision Making aan?
• Hoe kunnen we de arts en patiënt optimaal ondersteunen in hun dialoog?
• Waar moet een goede keuzehulp aan moet voldoen?
Ook delen we graag de ervaringen die we hebben opgedaan bij:
• De ontwikkeling van twee Parkinson Keuzehulpen en usuability testen met artsen en patiënten
• Ontwerprichtlijnen opgesteld naar aanleiding van een vergelijkingsanalyse van 20 keuzehulpen
• Artikelen en boeken die u helpen bij het ontwikkelen van een keuzehulp
Wij hopen u te zien op 30 januari!