De Dikkedarmkanker keuzehulp is online beschikbaar en wordt inmiddels ook door 16 ziekenhuizen ingezet als vast onderdeel van het zorgtraject. 82% van de patiënten is (zeer) tevreden over de tool.
De keuzehulp is een van de middelen die past bij het thema ‘samen beslissen’. Belangrijk uitgangspunt is dat de arts samen met de patiënt een weloverwogen beslissing neemt. De Keuzehulp bestaat uit een hand-out waarmee arts en patiënt in de spreekkamer de behandelopties samen bespreken. De patiënt krijgt vervolgens toegang tot de online keuzehulp, die ze thuis, eventueel met een naaste, rustig kunnen doornemen. In de keuzehulp vinden ze informatie over dikkedarmkanker en de verschillende behandelingen en vragen over wat de patiënt belangrijk vindt. De arts en patiënt kunnen de uitkomsten van deze keuzehulp bespreken in een vervolggesprek. Zo wordt naar de meest passende vorm van behandeling gezocht.
Patiënten geven aan dat de keuzehulp hen aan het denken zet en helpt om de grip te krijgen op de vaak laatste fase van hun leven. Een patiënt: "De keuzehulp is een goed hulpmiddel bij het maken van een keuze voor het juiste behandelplan. Ook geeft het inzicht in de mogelijkheden en kun je een beeld vormen wat er de komende periode op je pad komt qua behandeling."
Ook artsen reageren positief op de keuzehulp. Zo geeft bijvoorbeeld Peter Nieboer, internist-oncoloog in het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen: "Ik ben eigenlijk scepticus als het gaat om keuzehulpen, maar toen ik deze voorbij zag komen werd ik heel enthousiast. Het uitreikvel maakt het echt heel makkelijk om in de korte tijd die je samen hebt alle opties te bespreken. Mijn collega’s zijn ook enthousiast! Ik merk dat patiënten rustiger naar het spreekuur komen, omdat ze bewuster de informatie tot zich hebben kunnen nemen, en daardoor vaak een meer weloverwogen voorkeur kunnen uitspreken."
Saskia Nieuwenbroek, oncologisch urologieverpleegkundige van het Amphia Ziekenhuis, vertelt hoe bij hen de Prostaatkanker keuzehulp binnen een paar maanden onderdeel van de routine werd. En wat het gebruik van de keuzehulp hen oplevert.
Iemand die de spreekkamer verlaat, kan bijna nooit alles onthouden wat er is verteld. De keuzehulp zorgt ervoor dat de patiënt thuis de juiste informatie weer kan opzoeken en doornemen. Ook vinden patiënten het uitreikvel overzichtelijk. Het is een welkome aanvulling op de informatie die wij ze meegeven. Ze gebruiken het om zich voor te bereiden voor de vervolgafspraken. Ik merk dat patiënten met veel meer kennis terugkomen. Het fijne aan de keuzehulp is dat je écht samen met de patiënt gaat kijken wat het beste bij hem past.
Het gebruik van de keuzehulp kost ons effectief geen extra tijd. Het is juist fijn dat een patiënt thuis toegang heeft tot de keuzehulp. We merken dat het onze patiënten goede en duidelijke ondersteuning biedt om samen te kunnen besluiten over de behandeling.
Het EMBRAZE Kankernetwerk ziet ‘samen beslissen’ als belangrijk thema om kwaliteit van zorg te verbeteren. Ziekenhuizen van het netwerk zetten hiervoor de Prostaatkanker keuzehulp in. Het ETZ en JBZ werken er al jaren mee. Onlangs haakten Amphia, Bravis en ZorgSaam ook aan. Inmiddels is ook in deze ziekenhuizen de keuzehulp onderdeel van de dagelijkse werkwijze.
Zet de keuzehulp structureel in bij elke patiënt die een uitslag krijgt en een keuze heeft. Ook tijdens het MDO wordt geadviseerd om de keuzehulp uit te reiken. Op die manier blijft iedereen alert om de keuzehulp in te zetten.
Leg tijdens het gesprek met de patiënt de keuzehulp uit. Bij ons doet de arts of oncologieverpleegkundige dit. Ik geef aan dat het een extra aanvulling is op wat er is verteld en dat ze dit door kunnen nemen om tot een goede keuze te komen. De meeste mensen nemen de keuzehulp dan thuis door.
Vraag de patiënt naar de samenvatting. Meestal bespreken ze de samenvatting met de arts, soms met ons. Door er actief naar te vragen, geef je patiënten het zetje om het ter sprake te brengen.
Bij ons is implementeren meer dan een vinkje zetten. Samen denken we na hoe de keuzehulp soepel in het zorgpad past. We stellen implementatiedoelen en koppelen de voortgang elke maand terug. Als gewenst, geven we tips op maat om het teams zo makkelijk mogelijk te maken om het gebruik van de keuzehulp eigen te maken. Zo wordt succesvol implementeren een fluitje van een cent.
Inmiddels is de Prostaatkanker keuzehulp structureel in gebruik bij 10 ziekenhuizen en hebben meer dan 2500 patiënten de keuzehulp gebruikt. Wilt u ook aanhaken? Ga direct aan de slag in uw praktijk! Met ons implementatiepakket komt de keuzehulp in 3 tot 9 maanden in de routine. Liever eerst met een aantal patiënten uitproberen? Vraag kosteloos het proefpakket aan.
De keuzehulp is goedgekeurd door de Nederlandse Vereniging voor Urologie en ook openbaar toegankelijk via de ProstaatKankerStichting en Allesoverurologie.
Ook bij EMBRAZE: Samen beslissen bij Prostaatkanker
5 tips om de keuzehulp in de routine te krijgen én te houden
Eens een keuzehulp geïmplementeerd, voor altijd vanzelfsprekend?
Stressincontinentie is een veel voorkomende klacht onder vrouwen, waarbij urineverlies optreedt bij onder andere inspanning, lachen, niezen. De belangrijkste behandelingen zijn bekkenfysiotherapie en een operatie waarbij een bandje geplaatst wordt onder de plasbuis. Beide opties hebben voor- en nadelen, die impact hebben op het dagelijks leven van de patiënt. Een keuzehulp helpt de patiënt haar afwegingen en voorkeur op een rijtje te zetten.
Er komt veel kijken bij het ontwikkelen van een landelijk gedragen keuzehulp. Samen met ZorgKeuzeLab hebben we 4 stappen doorlopen om de Stressincontinentie keuzehulp te ontwikkelen: een landelijke multidisciplinaire werkgroep samenstellen waarin alle stakeholders betrokken zijn, behoeftenonderzoek onder patiënten en zorgprofessionals, de keuzehulp ontwerpen en gebruikersonderzoek. Tijdens het ISPOG (International Society for Psychosomatic Obstetrics and Gynaecology) congres op 11 oktober vertelde ik hoe we met deze stappen tot een keuzehulp zijn gekomen die past in het zorgtraject.
Ook vroegen we huisartsen en specialisten wat ze willen weten van de patiënt om samen een keuze te kunnen maken. Daarnaast wilden we te weten komen welke factoren voor hen van belang zijn om de keuzehulp wel of niet te gebruiken.
Op dit moment wordt de Stressincontinentie keuzehulp getest in de DECISION studie. We verwachten aan te tonen dat gebruik van de keuzehulp zorgt voor het makkelijker maken van een keuze, meer kennis en minder spijt.
De Stressincontinentie keuzehulp is goedgekeurd door de wetenschappelijke verenigingen van gynaecologen (NVOG), urologen (NVU) en fysiotherapeuten (KNGF) én patiëntenvereniging Bekkenbodem4all.
De Stressincontinentie keuzehulp is een initiatief van het Radboudumc. ZorgKeuzeLab is de ontwikkel- en implementatiepartner.
Wil je graag op de hoogte blijven van de ontwikkeling van de Stressincontinentie keuzehulp? Hier kun je de keuzehulp alvast bekijken en je interesse aangeven.
Gerelateerde artikelen
Het uitreiken van een keuzehulp op zich is nog geen ‘samen beslissen’. Dat staat of valt met de motivatie en inzet van het team om de patiënt ook écht te betrekken bij de behandelkeuze. Zorg er voor dat iedereen in het team weet wat ‘samen beslissen’ is en iedereen hierachter staat. Ook is het belangrijk dat er draagvlak is voor de keuzehulp als tool.
Meer tips van het mammateam van het Reinier de Graaf Gasthuis hoe in recordtempo samen beslissen een goede gewoonte wordt.
Geef de keuzehulp een plek in het zorgtraject: wanneer is een goed moment om de keuzehulp uit te reiken? Wie reikt uit? Wie bespreekt de samenvatting uit de keuzehulp en maakt de uiteindelijke behandelkeuze met de patiënt? Maak hier met het team duidelijke afspraken over en zorg ook dat de logistiek in orde is.
Bij het urologieteam van Zuyderland is samen beslissen al jaren gesneden koek. Hoe doen ze dat?
Is de keuzehulp eenmaal in gebruik en goed in de routine, kan het voorkomen dat de aandacht een beetje verslapt. Wat kan helpen is om de keuzehulp tijdens de overdracht en werkoverleg te bespreken: reikt iedereen uit? Wat zijn de ervaringen met het gebruik? In onze periodieke rapportages houden we ook vinger aan de pols en zorgen we ervoor dat de keuzehulp meer op het netvlies komt bij iedereen.
Wat doet het mammateam van het Jeroen Bosch Ziekenhuis nog meer om de keuzehulp onder de aandacht te houden bij het team?
Een tip van zorgverleners, aan zorgverleners die we geregeld horen is: bekijk de keuzehulp zelf ook eens. Dan zie je waar je patiënten tegenaan kunnen lopen.
Het Maastricht UMC+ oncologieteam geeft deze tips mee vanuit hun jarenlange ervaring met samen beslissen.
Afgelopen kwartaal vierden we weer met veel teams dat de keuzehulp onderdeel van de routine is geworden. Een mooie prestatie, want een nieuwe gewoonte eigen maken gaat niet altijd vanzelf! We zijn dan ook trots op de ruim 90 teams in 37 ziekenhuizen die onze keuzehulpen inzetten als vast onderdeel van het zorgtraject.
Met onze keuzehulpen ondersteunen we 68 keuzes, zowel binnen als buiten de oncologie. Het implementatiepakket maakt het voor jou en je team zo makkelijk mogelijk!
Bekijk hier naar welke keuzehulpen je interesse uitgaat. Of neem contact op met Annette via annette@zorgkeuzelab.nl
Inmiddels werken al 19 mammateams in Nederlandse ziekenhuizen met deze keuzehulpen. Ze merken daarbij dat je tijdens het consult sneller tot de kern komt en daardoor meer de diepte in kan gaan. Dat maakt het gesprek effectiever en leidt tot verhoogde patiënttevredenheid.
De Borstkanker keuzehulp is voor vrouwen met vroegstadium borstkanker die de keuze hebben tussen een borstsparende behandeling of een volledige borstverwijdering.
Vrouwen die een volledige borstverwijdering ondergaan en de keuze hebben voor wel of (nog) geen borstreconstructie kunnen de Borstreconstructie keuzehulp gebruiken.
De Borstkanker en Borstreconstructie keuzehulpen helpen vrouwen hun afwegingen op een rij te zetten. Zo kunnen patiënt en zorgverlener samen een keuze maken die past bij de patiënt: samen beslissen dus.
De Borstkanker keuzehulp en Borstreconstructie keuzehulp worden al door 19 mammateams ingezet als vast onderdeel van het zorgtraject.
De toegevoegde waarde van onze keuzehulpen komt ook terug in het onderzoek van Ruben Vromans naar keuzehulpen voor patiënten met vroegstadium borstkanker. Onze keuzehulpen scoren daar als beste, omdat ze informatie op maat laten zien aan de patiënt, actief vragen naar de voorkeur van de patiënt en het maken van afwegingen ondersteunt.
Daarnaast ontwikkelen we onze keuzehulpen altijd met medisch partners en patiënten, waardoor de keuzehulpen in het zorgtraject passen en het maken van een passende keuze ondersteunen.
Lees ook 3 redenen om te kiezen voor samen beslissen met een ZorgKeuzeLab keuzehulp voor meer informatie.
Bij al onze teams is het gebruik van de Borstkanker keuzehulp binnen 3 tot 6 maanden routine geworden. Met ons implementatiepakket maken we het ook jouw team graag zo makkelijk mogelijk. Lees hier wat het implementatiepakket en abonnement inhoudt voor de Borstkanker en Borstreconstructie keuzehulp.
Met het proefpakket kun je de keuzehulp ook eerst vrijblijvend uitproberen. Vraag hier het proefpakket aan voor de Borstkanker en voor de Borstreconstructie keuzehulp.
Vanwege het succes van de Borstkanker en Borstreconstructie keuzehulp zijn we gestart met de ontwikkeling van twee borstkanker gerelateerde keuzehulpen voor:
Het personaliseren van de nacontrole, op initiatief van Santeon en in nauwe samenwerking met een landelijke werkgroep en Borstkanker Vereniging Nederland. De keuzehulp zal medio 2020 gereed zijn.
Patiënten met uitgezaaide borstkanker (palliatieve setting), op initiatief van het Maastricht UMC+.
Geef dan hier je interesse aan voor de Uitgezaaide borstkanker keuzehulp en de Borstkanker nacontrole keuzehulp.
De Dikkedarmkanker keuzehulp is voor patiënten met uitgezaaide dikkedarmkanker, voor wie er geen curatieve behandelopties meer zijn. Patiënten kunnen in deze situatie kiezen voor behandelingen met verschillende doelen, zoals het verminderen van de klachten, levensverlenging en behoud van kwaliteit van leven. Lotte Keikes: ‘Sommige van deze behandelingen hebben een gelijkwaardig effect maar verschillende bijwerkingen. In deze situatie is het belangrijk om een balans te vinden tussen levensverlenging en kwaliteit van leven. De keuzehulp helpt patiënten bij het betrekken bij de behandelkeuze."
Van juli 2016 tot met februari 2017 vond het implementatieonderzoek van de Dikkedarmkanker keuzehulp plaats in 11 ziekenhuizen in Nederland. Destijds gebruikten ruim 300 patiënten de keuzehulp onder begeleiding van oncologen. Ruim driekwart van de patiënten én oncologen waren tevreden of zeer tevreden over de keuzehulp. "Tegelijk zagen we ook dat implementatie van de keuzehulp niet vanzelf ging. Motivatie en aandacht om samen beslissen écht eigen te maken zijn essentieel voor succesvolle implementatie. Hierin zag je aanzienlijke verschillen tussen de teams."
Bezoekers van het congres reageerden positief op de presentatie van de keuzehulp tijdens het ESMO congres. De keuzehulp werd als mooie methode gezien om gedeelde besluitvorming (shared decision-making) te bevorderen tussen arts en patiënt. Nederland loopt voorop als het gaat om het stimuleren van samen beslissen. Met name de openheid over de behandelingsmogelijkheden en de objectieve informatie in begrijpelijke taal werden gewaardeerd. Ook is er interesse in een Engelstalige versie van de keuzehulp.
De keuzehulp in drie delen:
Keuzehulp uitreikvel: het uitreikvel ondersteunt de medisch oncoloog om de diagnose en behandelopties uit te leggen aan de patiënt. Op het uitreikvel staat een bondig overzicht van de behandelopties met de manier van toediening, behandelschema’s, impact op de conditie en bijwerkingen. De patiënt wordt uitgenodigd om mee te beslissen en gebruik te maken van de keuzehulp.
Online keuzehulp: patiënt kan thuis, eventueel met een naaste, gepersonaliseerde informatie over de diagnose en behandelopties nalezen. Vervolgens zet ze haar afwegingen en voorkeuren op een rij.
Keuzehulp samenvatting: patiënt neemt de samenvatting mee naar het vervolggesprek. De oncoloog of verpleegkundige ziet in één oogopslag de persoonlijke situatie, afwegingen en voorkeur van de patiënt. Ze kunnen mogelijke twijfels en vragen bespreken om samen de best passende behandeling te kiezen.
Heeft u vragen over het onderzoek? Neem dan contact op met Lotte Keikes via l.keikes@amsterdamumc.nl
Motivatie is essentieel voor succesvolle implementatie van keuzehulp
Inmiddels is de Dikkedarmkanker keuzehulp structureel in gebruik bij 15 ziekenhuizen en hebben meer dan 1700 patiënten de keuzehulp gebruikt. Wilt u de keuzehulp ook eens uitproberen in uw praktijk? Vraag kosteloos het proefpakket aan.
Bent u al overtuigd en wilt u direct aan de slag? Met ons implementatiepakket komt de keuzehulp in 3 tot 9 maanden in de routine.
Als onderdeel van zijn promotietraject aan Tilburg University heeft Ruben een internationale review gedaan naar keuzehulpen voor vroegstadium borstkanker en gelokaliseerd prostaatkanker. Hij beoordeelde de keuzehulpen aan de hand van communicatieve aspecten en een internationale vastgestelde standaard voor keuzehulpen (IPDAS criteria) voor keuzehulpen. Hieronder drie redenen waarom onze keuzehulpen van Vromans de hoogste score krijgen.
De zorgverlener geeft op het uitreikvel aan voor welke behandelopties de patiënt in aanmerking komt. De patiënt neemt dit over in de keuzehulp, waarna de informatie wordt aangepast zodat het aansluit bij de situatie van de patiënt.
Naast het op maat aanbieden van informatie krijgen patiënten ook vragen en stellingen voorgelegd die aansluiten bij de keuzes waar zij voor staan. De stellingen helpen patiënten om af te wegen wat het beste bij hun persoonlijke voorkeur past. Wat ze er voor over hebben en wat niet, maar ook waar eventuele twijfels, vragen of zorgen zitten.
Bij de ontwikkeling van al onze keuzehulpen staat breed gebruik in de praktijk centraal, want hoe mooi je de keuzehulp ook maakt, het gesprek tussen patiënt en zorgverlener staat centraal. Zo ontwikkelen we onze keuzehulpen altijd in samenwerking met medisch partners én met patiënten, met als uitgangspunt dat de keuzehulp als vast onderdeel van het zorgtraject wordt aangeboden door een zorgverlener. Zo krijgt de patiënt op het juiste moment de juiste informatie én is er tijd en ruimte om samen te beslissen.
Met het proefpakket kun je vrijblijvend de keuzehulp proberen met jouw patiënten. Het proefpakket bestaat uit:
Vraag hier een Borstkanker keuzehulp proefpakket aan.
Vraag hier een Prostaatkanker keuzehulp proefpakket aan.
Benieuwd naar onze andere keuzehulpen? Bekijk het volledige aanbod.
Met zorg geïmplementeerd bij
Benieuwd naar ervaringen van teams die onze keuzehulpen dagelijks inzetten? Lees ook:
Gerelateerde artikelen
Samen beslissen bij een nieuwe ICD of een ICD wissel, hoe doe je dat? Cardioloog dr. Lieselot van Erven gaat hier in een presentatie op in, tijdens de Nationale Hartfalendag. Je komt meer te weten hoe samen beslissen werkt in de praktijk en hoe de ICD keuzehulp je hierin kan ondersteunen.
De ICD keuzehulp is voor primaire en secundaire preventie patiënten die in aanmerking komen voor een eerste ICD plaatsing (ook bij CRT-D) of een ICD-wissel wegens batterijdepletie.
De ICD keuzehulp is een initiatief van de NVVC en ontwikkeld door ZorgKeuzeLab in samenwerking met een team van cardiologen, patiëntenvereniging Stichting ICD dragers Nederland en een expert- en patiëntpanel.
De Nationale Hartfalendag is een initiatief van de Werkgroep Hartfalen. De werkgroep stelt zich ten doel om de zorg rondom de hartfalenpatiënt in Nederland te optimaliseren.
De Nationale Hartfalendag is voor cardiologen (inclusief in opleiding), huisartsen, fysiotherapeuten, nurse practitioners, verpleegkundig specialisten, hartfalenverpleegkundigen en andere (para)medici betrokken bij hartfalenzorg.
Vrijdag 27 oktober in Hotel Theater Figi, Zeist.
U kunt hier de agenda bekijken en aanmelden.
De patiënt als regisseur van zijn eigen zorgtraject. Klinkt mooi, maar wat betekent dat in de praktijk? Veel gehoorde antwoorden zijn: meebeslissen, zelf keuzes maken, omgaan met je ziekte en je omgeving zoals je wil en wenst. Maar kan en doet een patiënt dit uit zichzelf of heeft hij daarbij hulp nodig?
ZorgKeuzeLab ontwikkelt keuzehulpen die patiënt én zorgverlener ondersteunen bij het maken van behandelkeuzes. Met de samenvatting op zak is de patiënt beter voorbereid op het vervolggesprek en kunnen patiënt en zorgverlener gezamenlijk weloverwogen keuzes maken. Wil je zien hoe keuzehulpen eruit zien en weten welke voordelen het voor jou als zorgverlener oplevert, kom dan naar deze inspiratiesessie!
De inspiratiesessie van ZorgKeuzeLab vindt plaats op donderdag 26 september om 16:00 uur in het WZA.
Daarnaast zullen we aanwezig zijn op de inspiratiemarkt, waar je bij ons terecht kunt met vragen over samen beslissen en om een kijkje te nemen naar onze keuzehulpen.
Bij aanvang van het ontwikkelen van een keuzehulp doen we een uitgebreid behoeftenonderzoek onder ervaringsdeskundigen en patiënten. Hoe hebben ze hun behandeltraject ervaren? Aan welke informatie hadden ze behoefte en wanneer? Wat zijn tips die ze andere patiënten willen meegeven? Wat we hier verzamelen, bepaalt mede de content van de keuzehulp. Patiëntenfeedback vormt de basis van onze keuzehulpen, tijdens ontwikkeltrajecten en in de continue doorontwikkeling.
Later in het ontwikkeltraject, vragen we in het gebruiksonderzoek aan patiënten om de keuzehulp te doorlopen. We observeren hoe mensen door de keuzehulp navigeren en sporen ze aan om hardop te denken. Aansluitend vragen we ze wat hun eerste indruk is, wat ze goed vinden en of ze nog wat missen. Dit onderzoek geeft ons inzicht in: is de keuzehulp duidelijk en makkelijk in gebruik? Sluit het aan bij hun behoeften? Op basis van deze inzichten, passen we de keuzehulp aan, voordat deze echt in gebruik genomen wordt.
Hoe zorgvuldig we een keuzehulp ook ontwikkelen, het is nooit af. Is een keuzehulp eenmaal in gebruik, blijven we deze doorontwikkelen op basis van feedback. Patiënten kunnen ons eenvoudig feedback geven na het doorlopen van de keuzehulp. Met een druk op de knop kunnen ze aangeven wat ze goed vonden en wat beter kan. Elke dag ontvangen we op deze manier veel waardevolle terugkoppeling. Tevreden? Verbetersuggesties? We staan er voor open.
In ons tweewekelijks feedbackoverleg, bespreken we met het hele team de binnengekomen feedback. Wat kunnen we oppakken? Gaat dit over de medische inhoud of gaat het meer over usability of technische oplossingen? Annette coördineert deze overleggen en houdt ons scherp dat het ook echt leidt tot concrete verbeteringen.
Een aantal concrete verbeteringen: we hebben de flow van uitreikvel tot en met inloggen in de keuzehulp opnieuw onder de loep genomen en aangepast waar het duidelijker en prettiger kon.
Omdat patiënten aangaven behoefte te hebben aan lotgenotencontact en tips over hoe om te gaan met de ziekte, hebben we in de keuzehulpen concrete tips en links opgenomen waar ze hiervoor terecht kunnen.
Onlangs hebben we ook de kolommen van de stellingen smaller gemaakt voor op mobiel. Waardoor deze makkelijker te lezen en in te vullen zijn ook op een telefoon.
Meer voorbeelden van verbeteringen door feedback
Heeft uw feedback over onze keuzehulp(en)? Laat het Annette of mij weten via annette@zorgkeuzelab.nl of asako@zorgkeuzelab.nl
