Wij hebben in ons ziekenhuis geen een-dags-diagnostiek. Dit is een bewuste keuze van ons team omdat weefselonderzoek meer informatie geeft. Mensen komen eerst bij de radiologie, en een paar dagen later komen ze terug voor de uitslag van het weefselonderzoek. Meestal reiken we de keuzehulp uit als de diagnose helemaal rond is. Af en toe komt iemand terug van de radiologie met toch al heel veel vragen. Als de verdenking op borstkanker heel hoog is, reik ik de keuzehulp dan al uit.
Ik gebruik het plaatje van de borst en oksel op het uitreikvel om te tekenen waar de tumor zit en uit te leggen hoe de schildwachtklier-procedure werkt. Ook schrijf ik op het uitreikvel wat de diagnose is, wat de hormoon- en receptorstatus is en voor welke behandelopties ze in aanmerking komen.
Keuzeulp-uitreikvel
Bij het uitreiken van de keuzehulp vertel ik dat ze in principe volledig geïnformeerd worden door ons. Aanvullend leg ik uit dat de keuzehulp een hulpmiddel is waarin patiënten thuis alles nog eens rustig kunnen nalezen en aan de hand van de vragen op een rijtje kunnen zetten wat voor hén belangrijk is. Zo kunnen ze ook op lange termijn achter de keuze staan.
In het verleden planden we na het uitslaggesprek meteen de operatie in. Nu laten we mensen steeds vaker daarvoor nog een keer terugkomen. Dan zeggen we: ‘U kunt er thuis rustig over nadenken. Wij gaan het ook nog met het behandelteam bespreken in het MDO. Dan komt u terug en maken we samen het definitieve plan.’
We merken dat als je dat goed uitlegt, deze ingebouwde bedenktijd meestal een bepaalde rust geeft. Patiënten zijn minder angstig en staan meer achter de gemaakte keuze. Deze bedenktijd die wordt ondersteund met de keuzehulp, fungeert dan als een ‘time-out’ voor de patiënt en de zorgprofessional.
Na inbedding van de keuzehulp is er meer rust ingebouwd in de keten. De ‘time-out’ is nu een gestructureerde stap in het zorgtraject. Hiermee zorg je dat de patiënt een weloverwogen keuze maakt en daardoor bewuster achter haar keuze staat. Dit geeft tevens een hogere tevredenheid en betere kwaliteit van leven op lange termijn. Ook haal je zo de tijdsdruk weg bij de zorgprofessionals om snel een besluit te nemen. Het is niet erg als een time-out betekent dat de operatie een paar dagen later wordt gepland. Daardoor ervaren wij ook meer rust in het proces.
Toen we de keuzehulp nog niet hadden, zeiden 9 van de 10 patiënten na het horen van de diagnose ‘Haal die borst er maar af!’. Na goede uitleg dat dat niet altijd de beste behandeling is, gingen alsnog 8 van de 9 overstag voor een borstsparende operatie. Nu we de keuzehulp hebben, leggen we de behandelopties neutraler uit en maken we patiënten nóg bewuster dat het hun keuze is. We merken dat patiënten die de keuzehulp gebruiken, echt meer zelf gaan nadenken.
We reiken het in principe aan iedereen uit, maar er is wel eens een enkeling die hem niet gebruikt. Het zijn vaak de mensen die het te confronterend vinden om erover te lezen. Deze mensen geven dan aan: ’Ik vaar op jullie advies, verder hoef ik er niet over te lezen.’ Of ze zijn al heel duidelijk in hun keuze door bijvoorbeeld ervaringen in de omgeving. Soms hebben we ook een laaggeletterde patiënt. We bieden altijd aan dat de mammacare-verpleegkundige kan helpen als ze de keuzehulp graag willen doorlopen. Maar het is geen verplichting.
Het helpt enorm als het hele team achter het gebruik van de keuzehulp staat. Voordat je start is het belangrijk dat alle teamleden de keuzehulp een keer in zijn geheel hebben doorgenomen, zodat iedereen weet wat er in staat.
Zorg voor een continue factor in het zorgtraject. In ons team zijn we met twee verpleegkundig specialisten. Wij zijn volledig gericht op de mammazorg. De chirurgen zien naast borstkanker patiënten ook veel patiënten met andere aandoeningen. Doordat ook de mammacare-verpleegkundigen nauw betrokken zijn bij de gesprekken met de chirurgen kunnen zij op het juiste moment de keuzehulp onder de aandacht brengen.
Als je de keuzehulp echt ziet als hulpmiddel en aanvulling op jouw eigen informatie dan is deze tool op een gegeven moment gewoon niet meer weg te denken.
De keuzehulp is voor vrouwen met mammacarcinoom:
Bij alle teams is het gebruik van de keuzehulp binnen 3 tot 6 maanden routine geworden. Met ons implementatiepakket maken we het uw team zo makkelijk mogelijk. Of vraag kosteloos het proefpakket aan om het uit te proberen.
De Borstkanker keuzehulp is een initiatief van het Maastricht UMC+ met ZorgKeuzeLab als ontwikkel- en implementatiepartner. De keuzehulp is goedgekeurd door patiëntenvereniging Borstkankervereniging Nederland.
