Begin 2019 ging het mammateam van het Reinier de Graaf Gasthuis van start met de Borstkanker keuzehulp. Het gebruik van de keuzehulp werd al pijlsnel onderdeel van hun dagelijkse routine. In dit artikel leest u hoe ze dat voor elkaar kregen. Na ruim twee jaar gaan we in gesprek met Marcel Andriessen, oncologisch chirurg, over hoe het nu is.

Aan het gebruik van de keuzehulp door het zorgverleners team én jullie patiënten, kunnen we zien dat samen beslissen écht onderdeel van jullie routine is. Hoe hebben jullie dat voor elkaar gekregen?

Samen beslissen en het gebruik van de keuzehulp is zo vanzelfsprekend geworden, eigenlijk weten we niet beter.

We introduceren de keuzehulp al vroeg in het traject. Patiënten komen bij ons via de röntgenafdeling. Na anderhalve dag komen de patiënten in het Borstkankercentrum voor het bespreken van de uitslag van de beeldvorming en pathologie uitslag.

Elke patiënt krijgt dan een informatiemap mee. Naast informatie over het behandelteam, over wat borstkanker is en over de onderzoeken, zit er ook een tabje in over de Borstkanker keuzehulp. Met daarbij de uitleg dat de patiënt samen met het behandelteam kiest wat het beste bij hen past van behandeling tot en met de nazorg. De keuzehulp wordt daar ook expliciet in benoemd.

Als de diagnostiek al helemaal rond is, krijgen ze daadwerkelijk de keuzehulp al mee. Mocht er nog aanvullende diagnostiek nodig zijn, dan krijgen patiënten in het volgende consult, waarin we de definitieve uitslag en behandelopties bespreken, de keuzehulp mee. Maar ze weten dan al wel uit de infomap dát er een keuzehulp is, en dat ze een keuze hebben. Dat is het belangrijkste. We merken dat hierdoor ook patiënten geregeld zelf naar de keuzehulp vragen.

Hoe gebruikt u de keuzehulp in de spreekkamer?

Ik ben altijd aan het tekenen in de spreekkamer om patiënten uit te leggen waar de tumor zit, hoe we opereren en hoe het zit met de schildwachtklier. Dat deed ik altijd al. Ik kan dat nu meteen op het uitreikvel doen. Voor mij is het uitreikvel echt een perfect ondersteuningsmiddel bij het gesprek.

Wat ik heel fijn vind, is dat ik na de uitleg over de diagnose en behandelopties kan aangeven dat ze op de site van de keuzehulp alles nog eens kunnen nalezen wat we hebben besproken. En dat dit een site is die we niet zelf hebben bedacht, maar landelijk is opgezet. Dat geeft patiënten vertrouwen.

Wat zegt je bij het uitreiken van de keuzehulp?

Ik leg aan de patiënten uit: “De keuzehulp is puur voor uzelf. Ik kan het niet inzien. In de keuzehulp kunt u alle info nog eens rustig na lezen. Denk eens na over ‘Wat betekent dat voor mij? Wat vind ik daar nou van?’ en zet dat op een rijtje. Het gaat hierbij wel om uw eigen lichaam. Het is belangrijk dat u goed nadenkt over wat u wilt. Als men een magnetron wil kopen, dan denkt iemand daar altijd even over na om de beste keuze te maken. Terwijl je in dat geval, bij wijze van spreken dan, morgen weer een nieuwe kan kopen als het niet bevalt. Dus als het om uw eigen lichaam gaat, is het nóg belangrijker hier goed bij stil te staan.”

Natuurlijk gebeurt het vaak dat we in het MDO, voor een patiënt met een hele kleine tumor tot een overduidelijk advies komen voor een borstsparende behandeling. Dit advies leggen we uit aan de patiënt, maar zeggen er ook bij dat ze wél een keuze heeft. Sommige patiënten zijn zelf al direct overtuigd dat borstsparend hun voorkeur heeft. Dan komt het wel eens voor dat mensen erna gelijk worden ingepland voor een operatie.

Omdat alle patiënten een afspraak van 1 uur met de verpleegkundig specialist krijgen in voorbereiding op de operatie, wordt bij deze groep altijd extra nagevraagd of ze de keuzehulp hebben gebruikt en of ze nog steeds achter de behandelkeuze staan.

Er zijn ook mensen die nog geen idee hebben wat ze willen. Dan plannen we een vervolgafspraak. Geregeld verwijs ik patiënten naar de plastisch chirurg om daar de borstreconstructie en/of de oncoplastische opties door te nemen.

Wat merk je tijdens je gesprekken als patiënten de keuzehulp hebben gebruikt?

De mensen die bij me terugkomen en de keuzehulp hebben doorgenomen weten meestal wat ze willen. Ze hebben er even over na kunnen denken. Vaak hebben ze overlegd met hun partner of kinderen. De tijd en gesprekken met naasten helpen ook om aan het idee te wennen.