CVA staat voor cerebrovasculair accident. Dit wordt ook vaak een 'beroerte' of 'stroke' genoemd. Patiënten met een herseninfarct en hersenbloeding, hebben behoefte aan duidelijke informatie over wat hen is overkomen en wat en welke vervolgbehandelingen zij kunnen verwachten op de verschillende ontslagbestemmingen, zoals thuis, op een revalidatieafdeling van het verpleeghuis of in het revalidatiecentrum.
De CVA keuzehulp is ontwikkeld om patiënten, hun naasten en hun behandelteam te ondersteunen om samen te beslissen over de ontslagbestemming die het beste past. Deze keuzehulp is de eerste keuzehulp in Nederland die toegepast wordt in de kliniek.
De eerste ervaringen van patiënten en zorgverleners zijn positief. Verpleegkundig specialist Wilma Pellikaan, werkzaam in het St. Antonius ziekenhuis in Nieuwegein: “Ondanks de acute en stressvolle situatie van een opname zorgt de CVA keuzehulp ervoor dat de wensen van de patiënt gezien en gehoord worden. Het gebruik van de keuzehulp zorgt voor een andere manier van werken, waarbij de patiënt en het team samen zoeken naar de beste optie in de ontslagbestemming.”
CVA-patiënt Marc Heesterbeek: “Als patiënt voel ik me meer gehoord en ben ik gemotiveerder omdat mijn prioriteiten voorop staan in mijn herstel.” Bekijk dit filmpje waarin Heesterbeek hier meer over vertelt en ervaringen van zijn behandelteam met de keuzehulp.
De CVA keuzehulp wordt al gebruikt in het OLVG, St. Antonius Ziekenhuis, Maasstad Ziekenhuis, Medisch Spectrum Twente en Martini Ziekenhuis. Binnenkort starten ook het CWZ en het Catharina Ziekenhuis. Inmiddels is de keuzehulp door ruim 400 patiënten en naasten gebruikt.
De keuzehulp ook inzetten in jouw praktijk? Meer over de CVA keuzehulp.
Patiënten én zorgverleners hebben beide rechten en plichten. Deze rechten zijn vastgelegd in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Zo heb je als patiënt recht op informatie over je ziekte, behandeling en mogelijke gevolgen daarvan.
Vanaf 1 januari 2020 zijn deze rechten verder uitgebreid en heb je als patiënt ook recht om samen te beslissen over de behandeling. Om dit te kunnen doen, heb je als patiënt relevante informatie nodig. Ook is het belangrijk om persoonlijke afwegingen op een rij te zetten en deze te bespreken met je zorgverleners.
Bij samen beslissen nemen patiënt en zorgverleners samen de beslissing over de behandeling die het beste past bij de patiënt. Onze keuzehulpen informeren patiënten en hun dierbaren over de ziekte, behandelmogelijkheden in heel Nederland en persoonlijke consequenties. Ook geven ze zorgverleners inzicht in de wensen en zorgen van een patiënt. Zo kunnen patiënten en zorgverleners een goed gesprek voeren en samen beslissen over de best passende behandelkeuze.
Kijk op de website van de Patiëntenfederatie en de Rijksoverheid.
Want als je goed op de hoogte bent van welke rechten je hebt, dan is het makkelijker om je zorgverlener of zorgorganisatie te vragen naar de ondersteuning die jij daarbij nodig hebt!
De verzakking keuzehulp voorziet patiënten van informatie. Het onderscheidt zich van een informatiefolder, doordat het hen ook helpt om aan de hand van stellingen op een rij te zetten wat zij belangrijk vinden, en zo stapsgewijs tot een goed geïnformeerde weloverwogen voorkeur te komen.
Het is belangrijk dat artsen zich bewust zijn van deze voordelen en daarom graag de keuzehulp willen gaan inzetten. En dat ook nieuwe teamleden dit meekrijgen, zodat patiënten op een uniforme manier geïnformeerd en begeleid worden door het hele team.
Daarnaast weten we uit onderzoek naar de implementatie van andere keuzehulpen dat het ook leidt tot patiënten die beter geïnformeerd zijn, meer betrokken zijn bij hun behandelkeuze en meer tevreden zijn over hun keuze.
Draagvlak bij alle teamleden is belangrijk om de implementatie te laten slagen. Stel in de voorbereidingsfase een implementatie-team samen, geef een presentatie over de toegevoegde waarde van de keuzehulp aan je team bijv. tijdens een teamoverleg en betrek het team bij het maken van afspraken over de implementatiedoelstelling.
Als het hele team enthousiast is, komt het vaak neer op het regelen van slimme logistiek die helpt om de keuzehulp onderdeel van de routine te maken. Hoe zorg je ervoor dat alle teamleden op het juiste moment aan de keuzehulp denken? Vaak kun je met slimme logistiek daar aan bijdragen, zoals ervoor zorgen dat in elke spreekkamer altijd een keuzehulp-uitreikblok ligt.
Zorg ervoor dat de uitreikblokken op elke spreekkamer aanwezig zijn. Dit werkt als een reminder. Bespreek wie dit wanneer gaat doen.
Als het team eenmaal enthousiast is, is op het juiste moment aan de keuzehulp denken vaak een van de belangrijkste drempels. Naast slimme logistiek is ook het blijvend op de agenda houden goed.
ZorgKeuzeLab stuurt in de opstartfase maandelijks een rapportage met actuele cijfers over het gebruik van de keuzehulp en handige tips voor de implementatie naar de betrokken zorgverleners. Zo zorg je ervoor dat iedereen op een prettige manier steeds weer even herinnerd wordt aan hoe de implementatie verloopt. Het biedt ook een mooie basis om in een teamoverleg te bespreken wat goed gaat, waar nog mogelijke drempels liggen en hoe je die als team kunt wegnemen.
Een nieuwe werkwijze is altijd wennen. Het helpt om in de opstartfase de keuzehulp terug te laten komen in het MDO, tijdens de overdracht en werkoverleggen. Deel ervaringen. Zo blijft het in het team 'on top of mind'.
Wilt u de keuzehulp ook eens uitproberen in uw praktijk? Vraag kosteloos het proefpakket aan.
Bent u al overtuigd en wilt u direct aan de slag? Met ons implementatiepakket komt de keuzehulp in 3 tot 9 maanden in de routine.
Voor de ontwikkeling is een werkgroep opgericht onder leiding van dr. Caroline Vos en drs. Marjan Stegeman. Deze werkgroep is verantwoordelijk voor de medische inhoud. De keuzehulp is goedgekeurd door de Nederlandse Vereniging voor Gynaecologie en Obstetrie en patiëntenvereniging Bekkenbodem4All.
Tijdens de lockdown gaat de zorg voor kankerpatiënten zoveel mogelijk door. Door corona zien we echter dat er minder kankerdiagnoses worden gesteld. Desondanks zijn er dagelijks oncologische patiënten en behandelaren die voor een behandelkeuze staan. Het is daarbij van essentieel belang dat patiënten en naasten betrokken worden bij de besluitvorming en samen met hun behandelaar weloverwogen de best passende behandeling kiezen.
In het proces van samen beslissen staat een goed gesprek over diagnose, mogelijke behandelingen en persoonlijke afwegingen centraal. In de praktijk is dat soms nog best een uitdaging gezien de beperkte tijd in de spreekkamer, emoties die de boventoon voeren waardoor het voor patiënten lastiger is om informatie te onthouden. Daar komt nu ook bij dat fysieke contactmomenten verder beperkt worden door de COVID-maatregelen.
Ervaring leert dat de implementatie van onze keuzehulpen in het zorgtraject samen beslissen bevordert:
Elke behandeling heeft vaak veel impact op de kwaliteit van leven. Wat de beste passende behandeling is, verschilt per patiënten en hangt mede af van wat voor hem of haar belangrijk is.
In onze keuzehulpen proberen we patiënten zo'n goed mogelijk beeld te geven wat ze kunnen verwachten van een behandeling en wat het voor hun kan betekenen. Ook helpen we patiënten op een rij te zetten wat voor hen belangrijke afwegingen zijn zodat ze tot een voorkeur kunnen komen.
Voor borstkanker, prostaatkanker, dikkedarmkanker, longkanker, eierstokkanker hebben we keuzehulpen ontwikkeld. Ben je benieuwd voor welke stadia deze keuzehulpen zijn en welke precieze keuzes deze ondersteunen? Bekijk onze keuzehulpen.
Bent u patiënt en wilt u een van onze keuzehulpen gebruiken? Ga dan naar het overzicht van onze keuzehulpen en klik op het icoontje van de keuzehulp.
Bent u zorgverlener en wilt u onze oncologische keuzehulpen inzetten in uw praktijk? Bekijk ons volledige aanbod. Lees ook hoe we samen kunnen zorgen voor structurele implementatie.
Is er voor uw aandachtsgebied nog geen keuzehulp? Bekijk hoe we deze samen kunnen ontwikkelen.
Wilt u een keuzehulp eens op proef uitproberen?
De ontwikkeling van de keuzehulp is onderdeel van het project ‘Samen beslissen in de traumazorg’, een door Zorginstituut gesubsidieerd project. NAZB ontwikkelt de keuzehulp in partnership met ZorgKeuzeLab en het ETZ. Zoals gebruikelijk is de inhoud vastgesteld door een landelijke multidisciplinaire werkgroep bestaande uit traumachirurgen, revalidatieartsen en klinisch fysiotherapeuten. Daarnaast hebben een expert- en patiëntpanel input geleverd via het behoeftenonderzoek en het gebruikersonderzoek.
Een ernstig trauma heeft invloed op kwaliteit van leven. Patiënten onderschatten vaak hoeveel tijd nodig is voor het herstel. De keuzehulp biedt informatie over de fases van herstel en legt uit wat patiënten zelf kunnen doen om het herstel te bevorderen. Zo krijgen patiënten een realistischer beeld van wat ze kunnen verwachten van het revalidatietraject. Daarnaast krijgen patiënten ook vragen en stellingen te beoordelen ter voorbereiding op het gesprek met zijn/haar behandelaar.
“Iedere patiënt heeft andere eisen en wensen”, aldus projectleider Nicky Neequaye. “In de keuzehulp staan de voor- en nadelen van de behandeling op een rij. Daarnaast vindt de patiënt informatie over hoe hij kan bijdragen aan het herstel. Zo is de patiënt goed voorbereid op het gesprek met de behandelaar. Tijdens het spreekuur maken patiënt en zorgverlener vervolgens samen een keuze.”
Het gebruikersonderzoek, waarin een groep patiënten (patiëntpanel) en zorgverleners (expertpanel) de keuzehulp hebben beoordeeld, is afgerond. Momenteel zijn we op basis van alle feedback de keuzehulp aan het optimaliseren.
Jaarlijks krijgen in Nederland zo'n 12000 mannen de diagnose prostaatkanker. Vaak zijn er verschillende behandelopties. Juist dan zijn goede gesprekken met je zorgverlener hierover belangrijk: Wat betekent de behandeling voor je dagelijks leven? Wat vind jíj belangrijk? Onze prostaatkanker keuzehulpen ondersteunen patiënten en hun behandelaren om samen te beslissen over de best passende behandeling.
Voor gelokaliseerd prostaatkanker in een vroeg stadium zijn meestal meerdere gelijkwaardige behandelingen mogelijk: operatie, bestralen of afwachten met de behandeling. Ook voor mannen met uitgezaaide castratie resistente prostaatkanker (CRPC) zijn vaak meerdere behandelopties mogelijk: afwachten, hormoon- of chemotherapie. Welke behandeling het beste is, hangt vaak af van persoonlijke afwegingen over bijvoorbeeld de invloed van de bijwerkingen op je dagelijks leven.
De Prostaatkanker keuzehulp en CRPC keuzehulp ondersteunen patiënten bij het op een rij zetten wat zij belangrijk vinden én om dit te bespreken met hun zorgverleners.
Patiënten geven aan dat de keuzehulp een duidelijk overzicht geeft van alles wat in de spreekkamer is besproken. En dat het hen helpt bij het maken van afwegingen voor een passende behandeling.
Ook voor zorgverleners helpt de keuzehulp als gesprekkstarter. Ze geven aan dat er een beter inhoudelijk gesprek in de spreekkamer gevoerd kan worden als patiënten de keuzehulp doorlopen hebben.
Sinds 2015 hebben al duizenden mannen de keuzehulpen gebruikt. 90% daarvan is (zeer) tevreden over het gebruik.
Bent u patiënt en heeft u de keuzehulp niet ontvangen van uw zorgverlener in het ziekenhuis? ZorgKeuzeLab en haar partners streven breed gebruik van de keuzehulpen na. Daarom bieden we ook patiënten die deze niet ontvangen van hun zorgverlener in het ziekenhuis, toegang tot de keuzehulpen via Prostaatkanker stichting, kanker.nl en Alles over urologie.
De Prostaatkanker keuzehulp en CRPC keuzehulp worden nu door zorgverleners in 16 ziekenhuizen ingezet als vast onderdeel van het zorgtraject. Bij alle teams is het gebruik van deze keuzehulpen binnen 3 tot 6 maanden routine geworden.
Met ons implementatiepakket maken we het ook jouw team zo makkelijk mogelijk. Vraag een proefpakket aan om het vrijblijvend uit te proberen: proefpakket Prostaatkanker keuzehulp en proefpakket CRPC keuzehulp.
voorbeeld Borstkanker nacontrole keuzehulp
De Borstkanker keuzehulp is voor vrouwen met vroegstadium borstkanker met de keuze voor een borstsparende behandeling of een volledige borstverwijdering. De Borstreconstructie keuzehulp is voor vrouwen die een volledige borstverwijdering ondergaan en kunnen kiezen voor wel of (nog) geen borstreconstructie.
De Borstkanker keuzehulp en Borstreconstructie keuzehulp worden nu door 21 mammateams in Nederland ingezet als vast onderdeel van het zorgtraject.
ZorgKeuzeLab en haar partners streven breed gebruik van de keuzehulpen na. Daarom bieden we ook patiënten die deze niet ontvangen van hun zorgverlener in het ziekenhuis, toegang tot de keuzehulpen via Borstkankervereniging Nederland.
Sinds 2015 hebben al duizenden vrouwen de keuzehulpen gebruikt. 83% daarvan is (zeer) tevreden over het gebruik.
De Borstkanker nazorg keuzehulp is voor vrouwen die een behandeling hebben afgerond en het nacontrole traject samen in willen richten.
Bijzonder aan deze keuzehulp is dat de zorgverlener tijdens de introductie het persoonlijk risico op terugkeer van borstkanker in het borstgebied berekent middels het INFLUENCE nomogram. Dit voorspelmodel is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van een grote set uitkomstgegevens van de Nederlandse Kankerregistratie. Zo kan de patiënt, mede op basis van haar persoonlijk risico, bepalen welk nacontrole schema het beste past.
Bij al onze teams is het gebruik van de Borstkanker keuzehulpen binnen 3 tot 6 maanden routine geworden. Met ons implementatiepakket maken we het ook jouw team zo makkelijk mogelijk. Vraag een proefpakket aan om het vrijblijvend uit te proberen: proefpakket Borstkanker keuzehulp en proefpakket Borstreconstructie keuzehulp
De Borstkanker nacontrole keuzehulp wordt sinds okt 2020 in onderzoeksverband geïmplementeerd en is binnenkort landelijk beschikbaar. Heb je interesse? Vraag dan een sneak peak aan.
Saskia Nieuwenbroek, oncologisch urologieverpleegkundige van het Amphia Ziekenhuis, vertelt hoe bij hen de Prostaatkanker keuzehulp binnen een paar maanden onderdeel van de routine werd. En wat het gebruik van de keuzehulp hen oplevert.
Iemand die de spreekkamer verlaat, kan bijna nooit alles onthouden wat er is verteld. De keuzehulp zorgt ervoor dat de patiënt thuis de juiste informatie weer kan opzoeken en doornemen. Ook vinden patiënten het uitreikvel overzichtelijk. Het is een welkome aanvulling op de informatie die wij ze meegeven. Ze gebruiken het om zich voor te bereiden voor de vervolgafspraken. Ik merk dat patiënten met veel meer kennis terugkomen. Het fijne aan de keuzehulp is dat je écht samen met de patiënt gaat kijken wat het beste bij hem past.
Het gebruik van de keuzehulp kost ons effectief geen extra tijd. Het is juist fijn dat een patiënt thuis toegang heeft tot de keuzehulp. We merken dat het onze patiënten goede en duidelijke ondersteuning biedt om samen te kunnen besluiten over de behandeling.
Het EMBRAZE Kankernetwerk ziet ‘samen beslissen’ als belangrijk thema om kwaliteit van zorg te verbeteren. Ziekenhuizen van het netwerk zetten hiervoor de Prostaatkanker keuzehulp in. Het ETZ en JBZ werken er al jaren mee. Onlangs haakten Amphia, Bravis en ZorgSaam ook aan. Inmiddels is ook in deze ziekenhuizen de keuzehulp onderdeel van de dagelijkse werkwijze.
Zet de keuzehulp structureel in bij elke patiënt die een uitslag krijgt en een keuze heeft. Ook tijdens het MDO wordt geadviseerd om de keuzehulp uit te reiken. Op die manier blijft iedereen alert om de keuzehulp in te zetten.
Leg tijdens het gesprek met de patiënt de keuzehulp uit. Bij ons doet de arts of oncologieverpleegkundige dit. Ik geef aan dat het een extra aanvulling is op wat er is verteld en dat ze dit door kunnen nemen om tot een goede keuze te komen. De meeste mensen nemen de keuzehulp dan thuis door.
Vraag de patiënt naar de samenvatting. Meestal bespreken ze de samenvatting met de arts, soms met ons. Door er actief naar te vragen, geef je patiënten het zetje om het ter sprake te brengen.
Bij ons is implementeren meer dan een vinkje zetten. Samen denken we na hoe de keuzehulp soepel in het zorgpad past. We stellen implementatiedoelen en koppelen de voortgang elke maand terug. Als gewenst, geven we tips op maat om het teams zo makkelijk mogelijk te maken om het gebruik van de keuzehulp eigen te maken. Zo wordt succesvol implementeren een fluitje van een cent.
Inmiddels is de Prostaatkanker keuzehulp structureel in gebruik bij 10 ziekenhuizen en hebben meer dan 2500 patiënten de keuzehulp gebruikt. Wilt u ook aanhaken? Ga direct aan de slag in uw praktijk! Met ons implementatiepakket komt de keuzehulp in 3 tot 9 maanden in de routine. Liever eerst met een aantal patiënten uitproberen? Vraag kosteloos het proefpakket aan.
De keuzehulp is goedgekeurd door de Nederlandse Vereniging voor Urologie en ook openbaar toegankelijk via de ProstaatKankerStichting en Allesoverurologie.
Ook bij EMBRAZE: Samen beslissen bij Prostaatkanker
5 tips om de keuzehulp in de routine te krijgen én te houden
Eens een keuzehulp geïmplementeerd, voor altijd vanzelfsprekend?
Het uitreiken van een keuzehulp op zich is nog geen ‘samen beslissen’. Dat staat of valt met de motivatie en inzet van het team om de patiënt ook écht te betrekken bij de behandelkeuze. Zorg er voor dat iedereen in het team weet wat ‘samen beslissen’ is en iedereen hierachter staat. Ook is het belangrijk dat er draagvlak is voor de keuzehulp als tool.
Meer tips van het mammateam van het Reinier de Graaf Gasthuis hoe in recordtempo samen beslissen een goede gewoonte wordt.
Geef de keuzehulp een plek in het zorgtraject: wanneer is een goed moment om de keuzehulp uit te reiken? Wie reikt uit? Wie bespreekt de samenvatting uit de keuzehulp en maakt de uiteindelijke behandelkeuze met de patiënt? Maak hier met het team duidelijke afspraken over en zorg ook dat de logistiek in orde is.
Bij het urologieteam van Zuyderland is samen beslissen al jaren gesneden koek. Hoe doen ze dat?
Is de keuzehulp eenmaal in gebruik en goed in de routine, kan het voorkomen dat de aandacht een beetje verslapt. Wat kan helpen is om de keuzehulp tijdens de overdracht en werkoverleg te bespreken: reikt iedereen uit? Wat zijn de ervaringen met het gebruik? In onze periodieke rapportages houden we ook vinger aan de pols en zorgen we ervoor dat de keuzehulp meer op het netvlies komt bij iedereen.
Wat doet het mammateam van het Jeroen Bosch Ziekenhuis nog meer om de keuzehulp onder de aandacht te houden bij het team?
Een tip van zorgverleners, aan zorgverleners die we geregeld horen is: bekijk de keuzehulp zelf ook eens. Dan zie je waar je patiënten tegenaan kunnen lopen.
Het Maastricht UMC+ oncologieteam geeft deze tips mee vanuit hun jarenlange ervaring met samen beslissen.
Afgelopen kwartaal vierden we weer met veel teams dat de keuzehulp onderdeel van de routine is geworden. Een mooie prestatie, want een nieuwe gewoonte eigen maken gaat niet altijd vanzelf! We zijn dan ook trots op de ruim 90 teams in 37 ziekenhuizen die onze keuzehulpen inzetten als vast onderdeel van het zorgtraject.
Met onze keuzehulpen ondersteunen we 68 keuzes, zowel binnen als buiten de oncologie. Het implementatiepakket maakt het voor jou en je team zo makkelijk mogelijk!
Bekijk hier naar welke keuzehulpen je interesse uitgaat. Of neem contact op met Annette via annette@zorgkeuzelab.nl
Samen beslissen bij een nieuwe ICD of een ICD wissel, hoe doe je dat? Cardioloog dr. Lieselot van Erven gaat hier in een presentatie op in, tijdens de Nationale Hartfalendag. Je komt meer te weten hoe samen beslissen werkt in de praktijk en hoe de ICD keuzehulp je hierin kan ondersteunen.
De ICD keuzehulp is voor primaire en secundaire preventie patiënten die in aanmerking komen voor een eerste ICD plaatsing (ook bij CRT-D) of een ICD-wissel wegens batterijdepletie.
De ICD keuzehulp is een initiatief van de NVVC en ontwikkeld door ZorgKeuzeLab in samenwerking met een team van cardiologen, patiëntenvereniging Stichting ICD dragers Nederland en een expert- en patiëntpanel.
De Nationale Hartfalendag is een initiatief van de Werkgroep Hartfalen. De werkgroep stelt zich ten doel om de zorg rondom de hartfalenpatiënt in Nederland te optimaliseren.
De Nationale Hartfalendag is voor cardiologen (inclusief in opleiding), huisartsen, fysiotherapeuten, nurse practitioners, verpleegkundig specialisten, hartfalenverpleegkundigen en andere (para)medici betrokken bij hartfalenzorg.
Vrijdag 27 oktober in Hotel Theater Figi, Zeist.
U kunt hier de agenda bekijken en aanmelden.
